Natuurlijk ben ik bevooroordeeld. Een aantal van de beschreven landgoederen maakt deel uit van mijn dagelijks werkterrein. Maar er is veel meer. Bij het lezen word je meegezogen in een wereld van eeuwenoude bossen, weelderige tuinen en tal van bijzondere verhalen die zich afspeelden achter statige landhuisdeuren of langs verlaten zandwegen.

Door het lezen van dit boek en het bezoeken van één of meer landgoederen gaan die verhalen voor je leven. Soms is het vergane glorie, maar dikwijls zijn de landgoederen nu mooier dan de stichters ze zelf ooit gekend hebben.

Het voelt ineens als een voorrecht om door een beukenlaan te rijden waar honderden jaren geleden slechts statige koetsen welkom waren. Of dat je over de golvende heide mag wandelen waarvoor ooit de uitdrukkelijke toestemming van de veldwachter nodig was. Om ongenode bezoekers te weren, bewaakten barse boswachters de afgesloten domeinen. Op een stoffige landhuiszolder vond ik een bord uit die tijd: ”Verboden toegang, giftige voetangels en klemmen!”.

De dikke eiken langs de vervallen kasteelgracht kan ik na het lezen van dit boek onmogelijk meer passeren zonder te denken aan die struise kasteelvrouwe. Bijna honderd jaar geleden sprong ze vanachter diezelfde bomen vandaan om een nachtelijke stroper in de kraag te vatten. Die vervolgens in het kippenhok gestopt werd in afwachting van de plaatselijke bromsnor.

Het leuke is ook dat lang niet alles verleden tijd is. Sommige landgoederen zijn nog altijd in handen van de families die ze reeds eeuwen bestierden. Enkele zijn nog altijd verboden voor onbevoegden.

Op de valreep mocht ik nog een bijdrage leveren aan het boek. Op een hermetisch afgesloten landgoed werd ik ontvangen op een haast spookachtig en onbewoond landhuis. Nadat het edele Vlaamssprekende gezelschap wist welk vlees het in de kuip had, mocht ik mee een vervaarlijk krakende trap op naar een schemerig vertrek. Elke traptrede leek jaren terug in de tijd te voeren. Onder streng toeziend oog mocht ik daar oude en met kant afgewerkte foto’s fotograferen uit lang vervlogen tijden voor in dit boek. De historie bleek nog niet overal verleden tijd.

Parels

Wie dit boek heeft gelezen, zal een bezoek aan de parels van het Brabantse land niet achterwege kunnen laten. Wie wandelt door het afwisselende landschap beleeft de grootste verrassingen: de onverwachte ontmoeting met een sierlijke ree, de blauwe schicht van een ijsvogel over de kasteelgracht of de schitterende verschijning van de zwarte specht met zijn glanzendrode pet.

De eeuwenoude lanen zijn de woonplaats van vleermuizen, boommarters en bosuilen en overal ritselt het van het leven. Ook dat staat allemaal in dit prachtige boek. De landgoedstichters konden wel lanen planten, maar geen wasdom geven. Ze hebben prachtige landhuizen gebouwd, maar konden nog geen grassprietje laten groeien. Het landgoederenboek beschrijft vervlogen tijden, maar het Boek van de Schepper is elke dag nieuw. Het staat vol met werkelijke macht en majesteit.

Erik de Jonge is boswachter op de Brabantse Wal en natuurfotograaf.

Serie Natuurboek

Het is deze week nationale Boekenweek. Het thema is ”Natuur”. Zeven natuurmensen over hun favoriete natuurboek. Vandaag deel 6.

Boeken

Landgoederen in Noord-Brabant, Thijs Caspers; uitg. Pictures Publishers, Woudrichem, 2012; ISBN 978 90 73187 76 4; 488 blz.; € 39,95.

Leestips

• ”Zijn grote wonderwerken”, J. Roodbeen, 2007;

• ”Het boek van de natuur”, René Fransen en Reinier Sonneveld, 2011;

• ”Ontdek de Brabantse Wal”, Willem de Weert, 2012;

• ”Handboek natuurfotografie”, B. Siebelink en E. van Uchelen, 2011;

• ”Wild zien”, A. Langenbach en J. R. J. Planta, 1964.