Media in de VS zoomden vorige maand in op de uitkomsten van een onderzoek door het National Toxicology Program (NTP), een onderdeel van het Amerikaanse National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS). Eind februari lekte het belangrijkste resultaat uit van een Italiaanse studie van het Ramazzini Instituut in Bologna.

Opmerkelijk is dat de resultaten van beide onderzoeken, de grootste die ooit zijn gehouden, in dezelfde richting wijzen. Mobiele straling verhoogde significant het risico op zogeheten Schwannceltumoren in het hart van mannetjesratten, bleek uit het Amerikaanse onderzoek. Bij deze ratten werden in diverse organen, zoals hersenen, schildklier, bijnieren, lever en alvleesklier, ook –soms significant– meer andere typen tumoren gezien dan bij niet-blootgestelde proefdieren. Bij vrouwtjesratten en muizen was dit niet of veel minder het geval, mogelijk omdat ze kleiner waren en minder straling absorbeerden, aldus John Bucher, senior onderzoeker bij het NTP.

De hoeveelheid straling was overigens hoog (1,5 tot 6 watt per kilo bij ratten, 2,5 tot 10 watt per kilo voor muizen gedurende negen uur per dag, tien minuten aan, tien minuten uit). Het laagste blootstellingsniveau van de ratten lag ongeveer gelijk aan het hoogst toegestane blootstellingsniveau voor mensen. De ratten en muizen werden in hokken in hun geheel blootgesteld aan de straling. „De resultaten zijn dan ook niet direct vertaalbaar naar mensen die mobiel bellen”, aldus Bucher.

Ook in het tweede onderzoek, van het Italiaanse Ramazzini Instituut, vonden de onderzoekers Schwannceltumoren in het hart van aan mobiele straling blootgestelde ratten. De ruim 2400 proefdieren werden levenslang negentien uur per dag blootgesteld aan straling vergelijkbaar met die van een basisstation voor draadloze huistelefoons. Het gaat overigens nog om een enkele eerste uitkomst. Meer details volgen bij publicatie van de volledige studie in mei, meldde de website Microwave News op Twitter.

„De resultaten van de Italianen lijken de uitkomsten van de NTP-studie te onderstrepen”, aldus de Canadese emeritus epidemioloog Tony Miller tegen Microwave News. Volgens andere deskundigen is dit geen toeval. Zij noemen het verbazingwekkend dat de zeldzame Schwannceltumoren in beide onderzoeken boven komen drijven. Eerdere epidemiologische studies legden overigens ook al een mogelijke link tussen mobiele straling, Schwannceltumoren en hersentumoren (gliomen).

Schwanncellen vormen het omhulsel van de zenuwbanen in het perifere zenuwstelsel. Gliacellen zijn vergelijkbare steuncellen in de hersenen.

Uit onderzoek bij mensen kwam eerder al naar voren dat mobiele straling het risico op een zogeheten akoestisch neuroom of brughoektumor lijkt te verhogen. Dit is een goedaardig gezwel van de Schwanncellen van de achtste hersenzenuw, de gehoor- en evenwichtszenuw.

David Carpenter, neurofysioloog en verbonden aan de universiteit van Albany in de VS, verklaarde tegenover Microwave News dat mobiele straling gefocust op één plaats van het lichaam, zoals het hoofd, het risico op het ontstaan van Schwanncelltumoren van de gehoorzenuw kan verhogen. „Blootstelling van het hele lichaam verhoogt de kans op deze tumoren elders, zoals in het hart, en ook de kans op andere soorten kanker in diverse organen.”

Deskundigen bespreken de uitkomsten van beide studies eind maart tijdens een door de NIEHS belegde bijeenkomst.

Bewust omgaan met mobiele straling lijkt vooralsnog niet onverstandig (zie ”Tips om blootstelling te verlagen”). Dit mede vanwege het statement in juni 2011 van het Internationaal Agentschap voor Onderzoek naar Kanker (IARC), een onderdeel van de WHO, dat mobiele straling het risico op kanker „mogelijk” kan verhogen. Voor die tijd gingen deskundigen er nog van uit dat dit niet het geval was.

Tips om straling te verminderen

-Zet het mobieltje op de luidsprekerstand of gebruik een oorsnoertje, in ieder geval bij langere gesprekken.

-Leg het mobieltje niet onder je kussen. Stop het niet in borstzak of beha.

-Bel niet in een afgesloten ruimte of kelder. De telefoon genereert dan meer vermogen en straling.

-Gebruik een stralingsarme huistelefoon en een babyfoon die zichzelf uitschakelt als het stil is. Zet wifi in huis ’s nachts uit.