Gaan we ons de sluitingsceremonie van de Olympische Winterspelen langer heugen dan de openingsceremonie?

Die vraag zingt rond in de presidentiële paleizen van Washington en Seoul, de hoofdstad van Zuid-Korea, waar de Spelen deze maand worden gehouden.

Tijdens de openingsceremonie, maar ook daarna, was het Kim Yo Jong, de zus van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un, die de show stal en de harten van menige Zuid-Koreaan sneller deed kloppen. Haar komst was ook bijzonder. Voor het eerst sinds het einde van de Korea-oorlog in 1953 (er was geen sprake van vrede, maar slecht van een bestand) passeerde een lid van de Kimfamilie de zwaarbewaakte grens tussen de twee Korea’s. Vervolgens werd ze het stralende middelpunt van haar gastheren en -vrouwen in het Zuid-Koreaanse kabinet.

Iedereen zag haar bezoek als een slim charmeoffensief van Kim Jong Un, bedoeld om zijn imago als kernbommenmaker en schender van mensenrechten op te vijzelen. En het werkte. Kranten schreven over de vrouw als „de Ivanka van Noord-Korea”, een knipoog naar de dochter van president Trump, die niet zijn zus, maar zijn dochter Ivanka er regelmatig op uitstuurt voor zo’n charmeoffensief.

Dat de Amerikanen zich ergerden aan de glansrol van Kim Jong Uns zus werd wel duidelijk uit de opstelling van de Amerikaanse vicepresident Mike Pence, die ook bij de openingsceremonie van de Spelen was en zelfs vlak voor Kim Yon On op de tribune zat. Hij gunde haar geen blik waardig, en toen het eerder met spoed in elkaar geknutselde team van Zuid- en Noord-Koreaanse sporters het stadion betrad, weigerde Pence te applaudisseren en al helemaal te gaan staan, terwijl vrijwel iedereen om Pence heen dat wél deed.

Het kwam hem op zure verwijten te staan – een gemiste kans om iets van welwillendheid jegens de Noord-Koreanen te tonen.

Pence heeft zich deze week danig verweerd tegen deze kritiek. Met behulp van een woordspeling diende hij zijn critici van repliek: „Tegen iedereen die vond dat ik ook moest gaan staan en juichen, zeg ik dat mijn land niet gaat staan („does not stand with”) voor een dictator met bloed aan zijn handen. We keren ons juist tegen („stand up”) zo iemand.

Wat de opstelling van Pence extra begrijpelijk maakte, was dat hij in het stadion werd vergezeld door de ouders van Otto Warmbier, de Amerikaanse student die in de zomer van 2017 overleed na een verblijf in een Noord-Koreaans strafkamp.

Geen positieve geste

De aanwezigheid van Trumps dochter Ivanka, zondag tijdens de afsluitingsceremonie rond de Spelen, moet kennelijk de herinnering aan de Noord-Koreaanse Ivanka verder uitwissen. Of zij wel plannen heeft voor een positieve geste richting de Noord-Koreaanse sporters? Geenszins, was vrijdag het antwoord van het Witte Huis.

Maar ook de Noord-Koreanen zullen er zondag bij zijn. Dit keer is het een militaire havik die zich laat fêteren door de Zuid-Koreanen: Kim Yong Chol. Diens cv is hoogst dubieus. Zo zou hij in 2010 hoogstpersoonlijk opdracht hebben gegeven tot de aanslag op een Zuid-Koreaans marineschip waarbij 46 Zuid-Koreaanse marinemensen omkwamen. Zijn komst is dan ook zeer omstreden, ook onder Zuid-Koreaanse burgers. Daar komt bij dat hij in zowel Zuid-Korea als de VS op een zwarte lijst van niet-welkome personen staat. Officieel mag hij dus helemaal niet naar Zuid-Korea afreizen.

Militaire oefening

Kim Yong Chol is echter niet van plan weg te blijven, integendeel. Hij leidt een delegatie die volgende week serieus vredesoverleg met Zuid-Korea gaat voeren. Want voordat Zuid-Korea uit zijn olympische feestroes ontwaakt en duizenden militairen uit de VS zich komen melden om alsnog een uitgestelde militaire oefening te houden, wil Noord-Korea zakendoen met het broedervolk en zo de vaart in het toenaderingsproces erin houden. Dat vergemakkelijkt het losweken van bondgenoot Amerika.