Meer ruimte voor patiënt met hoge nood
Gemeenten en winkeliers moeten voor meer toiletten zorgen die toegankelijk zijn voor zieke, zwangere en gehandicapte burgers, sprak de Tweede Kamer dinsdag unaniem uit.
Het initiatief kwam tot stand nadat Gerda Feeterse-van Leeuwen de publiciteit zocht. „Het is dramatisch wat mensen moeten meemaken.”
Feeterse spreekt uit ervaring. „Al is mij gelukkig bespaard gebleven dat ik het in mijn broek moest doen of in de auto alles moest laten lopen, zoals ik van andere kankerpatiënten heb gehoord.” De 55-jarige Blaricumse kreeg bijna drie jaar geleden te horen dat ze uitgezaaide borstkanker heeft. „Ik was opgegeven. Ik heb chemotherapie gekregen en ben behandeld met medicinale wiet. Bij de laatste scan waren er geen kankercellen meer te zien.”
Snel naar de wc
De ziekte ontregelt het darmsysteem. „Je moet soms opeens heel snel naar de wc. En dat kan in Nederland vaak niet. Er zijn veel minder openbare toiletten dan bijvoorbeeld in Frankrijk. Vroeger kon je vaak in een winkel wel naar het toilet als je daarom vroeg. Nu wordt dat meestal geweigerd. Door bezuinigingen is er geen personeelslid beschikbaar dat kan meelopen naar achteren. En dat is wel nodig, omdat daar de bezittingen van de personeelsleden aan de kapstok hangen. Diefstal komt vaker voor dan vroeger; de mentaliteit is achteruitgegaan. Met als gevolg dat klanten niet meer naar het toilet mogen. „We hebben geen wc”, wordt er soms zelfs gezegd, terwijl dat natuurlijk niet waar is.”
Een ervaring in een groot warenhuis deed voor Feeterse de deur dicht. „Ik mocht er niet naar het toilet. Dan raak ik in paniek; ik raak gedesoriënteerd. Gelukkig is m’n man er dan bij. Het geeft mensen rust als ze alleen al wéten dat ze naar een toilet kunnen als dat nodig mocht zijn. Dan wordt het maken van een uitstapje zo veel gemakkelijker.”
Het tonen van de Medisch Toiletpas helpt vaak. „Maar niet altijd. Soms kennen mensen de pas niet. Of ze kennen hem wel, maar weigeren toch toiletbezoek toe te staan.”
In de bosjes
Schrijnende verhalen heeft Feeterse veel gehoord sinds ze de publiciteit zocht. „Een stomapatiënte kreeg onderweg diarree. Toen ze uit haar auto stapte, vielen haar sleutels. Ze bukte om die op te rapen, maar daardoor knapte het zakje. Met het koffertje met reservespullen stapte ze een winkel in met de vraag of ze zich mocht verschonen. Maar dat mocht niet. Dus toen heeft ze zich in de bosjes achter de winkel moeten verschonen.
Er zijn mannen met prostaatproblemen die in de auto hun plas maar laten lopen omdat ze nergens terechtkunnen. In herentoiletten staat vaak geen prullenbak. Als een stomapatiënt tijdens een maaltijd naar de wc gaat, moet hij daarna met zijn gevulde zakje terug het restaurant in om het personeel naar een prullenbak te vragen. Ga maar na hoe zo iemand zich voelt.”
Rolstoelgebruikers ervaren extra drempels, letterlijk. „En heel vaak moet je een trap op of af om het toilet te bereiken.”
Genoeg te verbeteren, en daarover moet de regering met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en werkgeversorganisaties in overleg. Ruim 3 miljoen mensen in Nederland hebben een ziekte die toiletgang moeizaam maakt, stelde D66-Kamerlid Bergkamp in een toelichting op haar motie, die het parlement dinsdag aanvaardde.
Op het urinoir
Hier en daar zijn urinoirs die alleen voor mannen geschikt zijn. Toen in september vorig jaar een vrouw in Amsterdam werd veroordeeld vanwege wildplassen, kreeg ze van de –mannelijke– rechter te horen dat ze van zo’n urinoir gebruik had kunnen maken. Dat leidde tot veel boze reacties. „Ik zou ook heel boos geworden zijn bij zo’n uitspraak”, zegt Feeterse. „En bij darmproblemen is zo’n urinoir ook voor mannen geen oplossing.”
„Het aantal openbare toiletten moet drastisch omhoog”, zegt Feeterse. Via de website waarkaniknaardewc.nl worden steunbetuigingen ingezameld. Met de app Hoge Nood kunnen mensen zien welke winkeliers en horeca-ondernemers hun toilet beschikbaar stellen.