Van der Graaf stelt vast dat hij in dit opzicht, althans publiekelijk, meer en meer een eenling wordt. De studiesecretaris van de Gereformeerde Bond heeft veel reacties gehad op een gedachtewisseling die hij in “de Waarheidsvriend” voerde met drs. C. W. Rentier van “Evangelie en moslims” en over zijn uitlatingen voor de EO-microfoon vorige week. Daarin wees hij op „de ware aard van de islam, vooral op de connectie met agressie en geweld. Die reacties kwamen niet van de eersten de besten, maar van mensen die werkzaam zijn geweest in kringen of landen waar de islam een belangrijke plaats inneemt."

Toch wordt er in de gereformeerde gezindte steeds meer gesproken over de identiteit van de christelijke en van de islamitische god. Alsof het dezelfde goden zouden zijn.

Drie-eenheid
Dat Van der Graaf ondubbelzinnig nee zegt op de stelling dat de god van de moslims dezelfde is als die van de christenen, heeft alles te maken met de visie op de Drie-eenheid. „Wij belijden een drie-enig God, dus niet alleen de Vader, maar ook de Zoon en de Heilige Geest. We geloven verder dat niet alleen de Zoon ons zeer nabij is gekomen, maar ook de Geest en de Vader. Het Immanuël, “God met ons”, geldt niet alleen voor Christus, maar ook voor de Vader en voor de Geest. Christus is mens geworden en heeft de Geest uitgestort, Die het alles uit Christus neemt. En niemand komt tot de Vader dan door Christus."

De islam belijdt een verre god, zegt Van der Graaf. „Een god die niet deelt in onze mensheid, een abstract wezen, dat niet neerdaalt in ons aardse bestaan. Als we zeggen dat de god van de islam een andere god is dan onze God, dan moet er sprake zijn van een afgod. Ik kan het niet anders zien. Met Hanna Kohlbrugge zeg ik dat het een algemene God is, de God van de nul."

Ontmoeting
Van der Graaf begrijpt dat mensen in een missionaire ontmoeting zo dicht mogelijk bij de ander proberen te komen. „Maar dat mag de ware aard van het godsbeeld en godsgeloof in de islam niet verdoezelen. Dan moet het hoge woord er op den duur toch een keer uit. Bovendien spreken we vandaag niet in een zendingssituatie, maar in een oorlogssituatie, waarin moslims oproepen tot een heilige oorlog. Hoe je het ook wendt of keert, iedere keer als er sprake is van aanvallen of dreiging van terreur, wordt Allah te hulp geroepen. Ik heb dat ook vernomen bij Indonesische broeders en zusters die vertelden van de haat van moslims tegen christenen. Kijk maar naar de Molukken. Ook gematigde moslims blijken nu gekozen te hebben voor de heilige oorlog."

Nazisme
Na de Tweede Wereldoorlog onderkenden velen niet de ware aard van het nazisme. „En nu maken we dezelfde fout ten aanzien van de ware aard van de islam. Hitler sprak voortdurend over de Voorzienigheid. Hij zei dat hij de door de Voorzienigheid verkorene was om heerschappij te hebben over het vasteland. Een religieuzer taalgebruik kun je je niet voorstellen. Wat mij zorgen baart, is dat we spreken over dezelfde God en dat we vroeg of laat zullen ontdekken dat dat bepaald niet het geval is."

Het feit dat moslims ook een schepper van hemel en aarde kennen, is voor Van der Graaf geen reden om zijn standpunt te nuanceren. „Ook de schepper in het islamitisch denken blijft ver verheven boven zijn schepping. Dat staat haaks op het Woord van God, dat in den beginne bij God was. Het Woord van God was al aanwezig bij de schepping. De Schepper is dus niet alleen de verre, ongenaakbare God, maar Hij is al met de schepping meegegaan, van het begin af aan."

Demon?
Volgt Van der Graaf de Nederlandse theoloog Miskotte, die de god van de islam als een demon ziet? „Ik aarzel dit te zeggen. Ik spreek eerst liever van een on-god, de god van de nul. Miskotte heeft wel terecht gewezen op de god die er achter de ideologie van het nazisme zat. Dat was de god van de religie, niet die van de Vader van Jezus Christus, noch van Israël. En juist op dit punt stond Miskotte antithetisch tegen de islam, waar volgens hem de god van de religie werd aangebeden."

Van der Graaf voelt zich –in tegenstelling tot Rentier en dr. J. Slomp– geïnspireerd door het werk van Hanna Kohlbrugge. Of de islam bewust een vervalsing en een demonisering is van de christelijke religie? „De term van on-god heeft te maken met het feit dat de god van de islam zich de pretentie aanmatigt de hoogste god te zijn. De islam voelt zich superieur boven alle andere godsdiensten. Zíj hebben de eigenlijke god. Dan kom je toch dicht in de buurt van het demonische. Een god die geen god is en zich toch de macht aanmatigt, lijkt toch veel op het demonische."

Leegte
Van der Graaf is bevreesd dat de moslims de leegte die er door de secularisatie in de westerse cultuur gekomen is, zullen opvullen. „Omdat deze leegte religieus zal worden ingevuld, is het zelfs des te gevaarlijker. Bij de islam is geen leegte, maar armoede. Zij belijden de ene god, daardoor is het veel moeilijker om door hun valse begrip van God heen te komen."

Van der Graaf betreurt het dat hij op dit punt, althans publiekelijk, een eenling lijkt te worden. „Ik proef iets van een bevreesd zijn, iets van een beducht zijn, voor het naar Nederland overslaan van de golf van islamitisch geweld. Waar hoor je nog iets van een uiting van verontrusting over de vestiging van een moskee? Het protest is verbleekt. Er is bij ons sprake van een zekere gewenning, totdat we met de neus op de feiten gedrukt worden. Dat Miskotte in zijn tijd een profetisch geluid liet horen, was toen nodig. En dat is nu ook nodig. Het verbaast me dat mensen tegenwoordig met Miskotte aan de haal gaan en dit aspect van het godsbeeld laten liggen. Dat er verschil is tussen nazisme en islam zal waar wezen, maar het gaat om de ideologie van de religie. Die is actueler, die is gevaarlijker dan ooit."

n.a.v.Dit is de laatste aflevering van een drieluik over het godsbeeld in de islam en het godsbeeld in het christendom.