Kerk & religie

Gereformeerde gemeente Oosterend (Texel) 50 jaar

Adriana P. Bouma legde op 5 mei 1865 de eerste steen voor de openbare school in Oosterend. Anderhalve eeuw later werd een vrijwel identiek gebouw ernaast gezet. Oud- en nieuwbouw vormen nu samen de kerk van de gereformeerde gemeente op Texel. Dinsdag is het 50 jaar geleden dat ze werd geïnstitueerd.

L. Vogelaar

21 December 2017 20:17Gewijzigd op 16 November 2020 12:16

Ooit een openbare school. beeld RD

Aanvankelijk zou de kerk in de lengte worden uitgebreid, zegt ouderling-scriba J. Stark. Daarvoor moest de gevel met de eerste steen verdwijnen. Toen vertrok echter de huurder van het vroegere bovenmeestershuis. De gereformeerde gemeente kon de woning van de burgerlijke gemeente kopen en op de plaats ervan het kerkgebouw uitbreiden.

Binnen staat de oude kerkzaal „in winterstand”: vijftien banken, een rijtje stoelen, in totaal zo’n 150 zitplaatsen. Het is elke week afwachten hoeveel mensen er komen: vroeger was het alleen vakantie in de zomer, nu gaat er haast geen zondag voorbij of er zijn wel gasten van „de overkant.”

De gemeente telt 32 belijdende leden en 45 doopleden. „We hebben er haast nog nooit zoveel gehad. En we telden zeker niet eerder zoveel verschillende families”, zegt Stark.

Zijn grootvader F. Stark werd in Oosterend geboren, waar hij tot de gereformeerde kerk behoorde. Op jonge leeftijd trok hij naar Rotterdam, waar hij door zijn huwelijk in de gereformeerde gemeente aan de Boezemsingel terechtkwam.

Nadat de oorlog uitbrak, keerde hij terug naar zijn geboortegrond. „Er was een oorlog voor nodig om hier een gereformeerde gemeente te doen ontstaan”, zegt zijn kleinzoon. Stark werd lid in Enkhuizen –later in Den Helder, toen daar een gemeente ontstond–, las thuis preken en gaf zijn kinderen catechisatie, begon een kampeerboerderij en liet ’s zomers predikanten voorgaan. Zo ontstond een gereformeerde gemeente, waar eerst ouderlingen van het vasteland kwamen lezen. Twee van de zes mannen werden op 11 april 1966 ambtsdrager: Starks schoonzoon J. Bostelaar ouderling, C. G. van Es –„vrijwel de enige die niet tot de familie Stark behoorde”– diaken.

Oosterend was afdeling van Den Helder tot ds. C. Molenaar uit Amsterdam-Noord op tweede kerstdag 1967 naar het eiland voer en beide ambtsdragers opnieuw bevestigde, nu als zelfstandige kerkenraad.

Aan de Schoolstraat was een oude school in gebruik als gymzaal. Die werd daarna nog even gebruikt voor opslag van oud papier, maar het gebouw verpauperde wel. De gereformeerde gemeente huurde het en kon het later kopen. Ds. Molenaar nam de kerk op 30 mei 1970 in gebruik.

’s Zomers was het gebouw veel te klein. Van 1971 tot 2016 vond de gemeente tijdens de zomermaanden onderdak in de hervormde Maartenskerk, tot 2001 zelfs gratis. Ook die was maar net groot genoeg. „Wie onder de toren zat, kon de dominee niet zien.”

De uitbreiding van de eigen kerk –in gebruik genomen op 30 oktober 2016– kwam er vooral vanwege het gebrek aan zaalruimte. „Op het galerijtje was de consistoriekamer –waar ook catechisatie werd gegeven–, er was een gangetje en naast het orgel konden tien mensen zitten. Als er een predikant kwam die wat slecht ter been was, stonden we als kerkenraad beneden, in het gangetje naar het toilet.”

Nu is de consistoriekamer op de begane grond. Als zaal, hal en consistoriekamer bij de kerk getrokken worden, is er ruimte voor 450 mensen. Er zijn nu twee galerijen naast elkaar. In de „doorsteek” ertussen zit de kerkenraad ’s zomers rond een klaptafeltje. Ook het orgel werd uitgebreid.

„Waar twee of drie in Mijn Naam vergaderd zijn, wil Ik in het midden zijn. Dat hebben we hier vaak mogen ervaren”, zegt Stark. „Dat bleek als de Heere overkwam in de bediening van Zijn Woord.”

Op zondag 31 december hoopt de plaatselijke predikant, ds. A. Vermeij, in de dienst van 16.30 uur bij het jubileum stil te staan.

Weer predikant in Texelse gemeente

In Oosterend heerst op een winterdag diepe rust. Je hoort er alleen vogels, en af en toe een auto. ’s Zomers zijn er tal van toeristen. Veel gasten komen jaar na jaar terug.

Sinds 28 juni is ds. A. Vermeij, gekomen van Nieuw-Beijerland, aan de Texelse gemeente verbonden. In de jaren 2000-2004 stond ds. T. M. van Dijk er. Oosterend is de kleinste gereformeerde gemeente die een predikant heeft. Met de kleinste reformatorische school: Timotheüs, geopend in 2002. De gemeente heeft twee ouderlingen en één diaken.

Op de Waddeneilanden is de gemeente de enige van orthodoxe signatuur. In de periode dat de kerk werd gebouwd, was er in het dorp een kruisgemeente, bediend door ds. J. Juch (1851-1858) en daarna door oefenaar G. Dolman.