Veel details in brexitdeal ontbreken nog
De EU en het Verenigd Koninkrijk zijn het na zes maanden gesteggel eens geworden over de voorwaarden van de scheiding in 2019, als de Britten uit de EU stappen. De drie hoofdzaken zijn vastgelegd in een gezamenlijk rapport dat de Europese Commissie vrijdag heeft gepubliceerd. Veel details ontbreken nog.
In het document staan de principes waarop het echte terugtrekkingsverdrag wordt gebaseerd. Dat verdrag moet volgens EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier in oktober 2018 af zijn omdat het door alle regeringen en het Europees Parlement moet worden goedgekeurd. Over veel details moet nog verder onderhandeld worden, zoals over hoe het met de grens tussen de republiek Ierland en het Britse Noord-Ierland moet na de brexit.
Dat is een gevoelige kwestie. De voorheen zwaarbewaakte grens werd in 1998 fysiek opgeheven als onderdeel van het Goede Vrijdag-akkoord. Dat akkoord maakte een einde aan de decennialange, vaak gewelddadige spanningen tussen de katholieken en protestanten op het eiland. Niemand in de regio wil die grens dus terug, maar dat zou wel het gevolg zijn als het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapt. Alle partijen roepen nu dat ze het eens zijn dat er geen ‘harde’ grens komt na de brexit. Maar de concrete invulling is er nog niet. Waarbij Barnier overigens vindt dat de oplossing door Londen moet worden aangedragen: „Het is de keuze van de Britten om uit de EU te stappen.”
Over de rechten van EU-burgers die in Groot-Brittannië wonen, werken of van hun pensioen genieten (totaal 3,5 miljoen mensen), en omgekeerd, Britten die elders in de EU leven (1,5 miljoen), is al veel meer vastgelegd. Ze behouden bijvoorbeeld hun recht op de sociale zekerheid. Naaste familieleden (partners, kinderen, grootouders) mogen zich altijd bij hun familie voegen, ook na de brexit. Dat geldt ook voor toekomstige partners. Het Europees Hof van Justitie blijft nog acht jaar de hoeder van deze burgerrechten.
Op een ander heikel punt, de eindafrekening, is ook min of meer overeenstemming. Bedragen worden niet genoemd, maar de Britse regering garandeert ook in 2019 en 2020 haar bijdrage aan de EU-begroting te zullen storten. Dat die verplichting nog tot na de brexit doorloopt komt doordat de EU-lidstaten zich van 2014 tot en met 2020 op een meerjarenbegroting hebben vastgelegd. Dan zijn er nog allerlei projecten en programma’s die Londen meefinanciert. Er is een berekeningsmethodiek uitgedokterd om al die dingen mee te nemen in de eindafrekening. Die zou volgens schattingen op zo’n 50 miljard euro uitkomen.