Tentoonstelling met wintertaferelen van Anton Pieck
„Ik ben echt een wintermens, helemaal”, zei Anton Pieck ooit in een interview. Het Anton Pieck Museum in Hattem eert de kunstenaar met een kleine expositie van zijn wintertaferelen.
De tentoonstelling ”Als het weer wintert…” is ingericht op de bovenverdieping van het museum in het oude stadscentrum van Hattem. Het ligt verscholen achter een historisch aandoende binnenplaats die Pieck (1895-1987) zelf heeft helpen ontwerpen. Op de binnenplaats waan je je eeuwen terug, omdat er alleen maar oude gebouwen te zien zijn. Deze omgeving roept al meteen nostalgische gevoelens op.
Door de jaren heen illustreerde Anton Pieck honderden boeken, tijdschriften en verhalen. Enkele illustraties zijn ook zichtbaar in de tentoonstelling, bijvoorbeeld tekeningen voor de uitgave van ”Gysbrecht van Aemstel” in boekvorm, het tijdschrift Wereldkroniek en ”In de schaduw van het Marsgebergte”, een roman van de Zweedse auteur Bernhard Nordh.
A Christmas Carol
Een groot gedeelte van de tentoonstelling is gewijd aan de illustraties die Pieck maakte voor ”A Christmas Carol” van Charles Dickens, een bekende kerstvertelling uit de 19e eeuw met thema’s zoals sociaal onrecht en armoede. De zes zwart-witte en zes ingekleurde illustraties prijken aan de muren. Ook de Nederlandse en een Engelse versie van het boek, waarin deze illustraties een plek kregen, worden getoond, zodat de bezoeker kan zien hoe de platen er in drukvorm uitzien. Pieck gaf de personages uit het verhaal prachtig weer. De oude gierigaard Scrooge heeft bijvoorbeeld een benig gezicht en een prominente neus.
Typisch Hollands
Naast deze boekillustraties zijn er wintertaferelen, stadsgezichten, kalenderplaten, schetsen en voorstudies te zien. Pieck tekende sfeervolle locaties in steden als Amsterdam, Haarlem en Leiden in een historische en winterse setting. Zijn werk roept de sfeer op van lang vervlogen tijden, hij was een romanticus bij uitstek. Op een van de muren in het museum is de typerende uitspraak te zien: „Het is best mogelijk dat ik meer liefde koester voor oude schoorstenen en gaslantaarns dan voor mensen.”
Ook Piecks eerste tekening, een ijstafereel uit zijn geboortestad Den Helder die hij op 12-jarige leeftijd maakte, is opgenomen in de expositie. Piecks voorliefde voor het winterseizoen is hierin al zichtbaar.
Veel van Piecks winterse taferelen kwamen op kerst- en nieuwjaarkaarten en kalenders te staan. Kunst- en hardrijders, koek-en-zopiekraampjes: hij gebruikte tal van elementen om de typisch Hollandse wintersfeer neer te zetten. En dan te bedenken dat Pieck deze taferelen in de zomermaanden tekende.
Humor en moraal
De tekeningen van Pieck bevatten af en toe een vleugje humor. Zo tekende hij een postkoets die uitpuilt van de reizigers, bagage en geschoten wild.
Een echtpaar dat voor de etalage van bakkerij De Soete Inval staat, is zo bepakt en bezakt met etenswaren en cadeaus dat de etalage niet meer zichtbaar is.
Behalve humor zit er soms een verkapt kritisch of moralistisch element in Piecks tekeningen verstopt. Een voorbeeld hiervan is een illustratie bij een verhaal uit de bundel ”Camera Obscura” van Hildebrand. Een rijk echtpaar dat kerstinkopen heeft gedaan kijkt misprijzend naar een bedelend meisje, maar geeft haar niets. Pieck zette dit tafereel zo neer dat het echtpaar arrogant overkomt en de kijker medelijden krijgt met het meisje.
”Als het weer wintert…” is tot en met 31 maart te zien in het Anton Pieck Museum in Hattem. www.antonpieckmuseum.nl
”Winters die waren” in Stedelijk Museum Kampen
Van zaterdag 16 december tot en met 11 februari zal in het Stedelijk Museum Kampen de expositie ”Winters die waren” met wintergezichten van 1800 tot 1940 te zien zijn. Schilderijen met ijsgezichten en winterlandschappen van onder anderen Hendrick Avercamp (1585-1634), Andreas Schelfhout (1787-1870), Louis Apol (1850-1936) en Willem Bastiaan Tholen (1860-1931) worden getoond.
