De mogelijkheid om eenmalig belastingvrij geld te schenken voor een huis bestaat sinds 2009. Toen gold een maximum van 50.000 euro. In 2013 en 2014, tijdens de economische crisis, werd dat verhoogd naar een ton. Daarna werd het weer 50.000 euro. Met ingang van dit jaar bedraagt het maximum opnieuw een ton.

Volgens de Rekenkamer werd in 2013 en 214 zeer veelvuldig een beroep op gedaan op de schenkingsvrijstelling, veel vaker dan het ministerie van Financiën had verwacht. Er was rekening gehouden met 104 miljoen euro minder aan belastingafdracht per jaar. In de praktijk bleek het te gaan om ruim een miljard.

Nu vanaf dit jaar weer een ton fiscaal vrij geschonken kan worden voor de eigen woning, denkt de Rekenkamer dat de hypotheekschuld verder zal dalen. Hoeveel dat scheelt in belastinginkomsten valt volgens het instituut moeilijk te zeggen. Financiën raamt dat het om 97 miljoen per jaar gaat, maar de Rekenkamer wijst erop dat de schatting van het ministerie in 2013 en 2014 er flink naast zat. De Rekenkamer voorziet wel dat de toeloop wat minder groot zal zijn dan in die jaren, toen het om een tijdelijke maatregel ging.

Ongeveer driekwart van degenen die een schenking krijgen voor de eigen woning gebruiken het geld om de hypotheekschuld af te lossen, heeft de Rekenkamer becijferd. De rest besteedt het aan een verbouwing of voor de aankoop van een huis. Voor de schenkingsvrijstelling die vanaf dit jaar bestaat, geldt wel een leeftijdsgrens: de ontvangers moeten tussen de 18 en 40 jaar zijn.