Niet voor niets staat Somalië op de tweede plaats van de Ranglijst Christenvervolging 2017 van Open Doors, direct onder Noord-Korea. Christen zijn in het door de soennitische islam beheerste land is praktisch onmogelijk. De gebrekkig functionerende overheid laat geen ruimte voor andere godsdiensten dan de islam. Strijdgroepen zorgen ervoor dat de weinige christenen in het land hun leven niet zeker zijn. Moslimradicalen zworen in 2011 niet te rusten voor de laatste christen in Somalië gedood zou zijn.

In het World Factbook, een database van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA, komt bij Somalië niet eens een andere godsdienst dan de islam voor. Statistisch gezien bestaan er geen andere religies. Een rooms-katholiek kerkgebouw in het land heropende in augustus haar deuren, na dertig jaar gesloten te zijn. Het bedehuis moest als gevolg van protesten een week later alweer sluiten.

Geheime christenen

De weinige christenen in Somalië belijden hun godsdienst niet in het openbaar. Bijna altijd zijn het moslims die tot bekering zijn gekomen, bijvoorbeeld door christelijke radiozenders uit het buitenland of internet.

Dit jaar is de algehele situatie in Somalië verslechterd. IS-loyalisten in het noorden van het land winnen volgens de Verenigde Naties aan kracht. In het zuiden zijn al-Shabaabstrijders actief. Ze plegen aanvallen, ook over de grens in het naburige Kenia.

Hoewel de door de Verenigde Staten gesteunde overheid slechts in een deel van het land de macht heeft, wordt actie ondernomen tegen de invloed van de radicale islam. Dat dat nodig is bleek op 14 oktober, toen bij een bomaanslag in de hoofdstad Mogadishu ruim 400 burgerslachtoffers vielen. De al ruim 10 jaar in Somalië aanwezige vredesmacht van de Afrikaanse Unie heeft samen met het Somalische leger de acties tegen islamitische rebellen opgevoerd.

Voor echte vuurkracht tegen de islamisten zijn de slecht georganiseerde strijdkrachten afhankelijk van westerse landen. Dinsdag nog bombardeerden Amerikaanse gevechtsvliegtuigen doelen van IS in Somalië. Bij Amerikaanse bombardementen op al-Shabaabtrainingskampen in het zuiden van het land zouden de afgelopen weken ruim honderd doden zijn gevallen, zo stelde een woordvoerder van het Amerikaanse leger tegenover televisiezender CNN. In reactie op de luchtaanvallen zijn strijders op de vlucht geslagen naar het dunbevolkte centrale deel van Somalië.

Vluchtelingen

De decennialange onrust in het land heeft grote vluchtelingenstromen op gang gebracht. Van de ooit 11 miljoen mensen tellende bevolking is naar schatting een kwart het land ontvlucht. Ruim 1 miljoen ontheemden verblijft in buurlanden, zoals Ethiopië. Een ongeveer even grote groep heeft zijn heil gezocht in het Westen. In Nederland wonen zo’n 40.000 Somaliërs.

De vluchtelingenproblematiek is één van de onderwerpen die woensdag en donderdag tijdens de Afrikatop tussen de Europese Unie en Afrikaanse leiders, prioriteit heeft. Niet alleen de Somalische president Mohamed Abdullahi –bijgenaamd Farmaajo– is daarbij aanwezig, maar ook de Nederlandse premier Rutte.

Op 3 december vaart het Nederlandse marineschip zr. ms. Rotterdam de haven van Den Helder weer binnen, na drie maanden van piraterijbestrijding voor de Somalische kust. Sinds de westerse landen in 2009 startten met de piraterijbestrijding, is het aantal gekaapte schepen sterk gedaald.

Tragisch genoeg zijn de levensomstandigheden voor de Somalische bevolking niet verbeterd. Er is gebrek aan de meest elementaire levensbehoeften. Maar zelfs als alle monden gevoed zouden kunnen worden, ontbreekt er nog iets fundamenteels: vrijheid.

—

Nauwelijks cijfers bekend

Van 1990 tot 2012 had Somalië geen regering. Strijdgroepen maakten er de dienst uit. De officiële regering die nu aan de macht is, heeft slechts delen van het land onder controle. Er zijn weinig gegevens bekend over aantallen christenen in Somalië. Organisaties die werken onder vervolgde christenen schatten het totaalaantal op 200 tot 300. De laatste openlijk aanwezige christelijke groepering in het land was de Rooms-Katholieke Kerk. De laatste bisschop van die kerk in Somalië werd in 1989 vermoord. In 2008 werd de kathedraal van Mogadishu veranderd in een puinhoop. Voor zover bekend is er in het land ook geen enkele andere kerk meer in gebruik.