Museveni is na bijna dertig jaar ongeveer even lang aan de macht als Mugabe dat was, maar weet van geen wijken. Integendeel: hij wil de grondwet aanpassen en zich in 2021 opnieuw verkiesbaar stellen.

Toen in 2005 in Uganda het meerpartijenstelsel werd hersteld, bedong Museveni dat er geen maximum aan zijn ambtstermijnen werd gesteld. Maar de grondwet zegt nog steeds dat een kandidaat niet ouder mag zijn dan 75. En in 2021 hoopt Museveni 76 te zijn.

De regerende partij van Museveni, de National Resistance Movement (NRM), heeft onlangs voorgesteld deze regel in de grondwet te veranderen. Dit leidde tot protesten die met geweld werden worden onderdrukt. Enkele bisschoppen laten daarover nog steeds hun ongenoegen blijken.

De kritiek focust vooral op de hypocrisie van de president. In de jaren tachtig nam hij als jonge radicaal openlijk Afrikaanse staatshoofden op de korrel als ze te lang vasthielden aan de macht. Dertig jaar later doet hij het zelf.

De gebeurtenissen van de afgelopen weken in Zimbabwe doen de aandacht voor Museveni’s koppigheid toenemen. Maar de Ugandese president heeft altijd goed begrepen dat verkiezingen handig van pas kunnen komen voor autoritaire leiders.

Zoals veel politici van zijn generatie vond hij dat politieke partijen verdeeldheid in de hand werken. Toen hij in 1986 aan de macht kwam, verbood hij ze daarom en introduceerde hij verkiezingen zonder partijen. In dat systeem stemde de kiezer op de kandidaat die het meeste vertrouwen wekte.

Hoewel de meerpartijenpolitiek in Uganda inmiddels is teruggekeerd, blijven de bewegingen zelf zwak. De nadruk ligt nog steeds op de individuele kandidaat.

Voor Museveni zijn verkiezingen belangrijk. Het is een moment om de macht van de staat te laten zien, bijvoorbeeld als de politie bijeenkomsten van de oppositie uiteendrijft.

Ze vormen ook een ventiel voor spanningen en een middel tot communicatie. Campagne voeren dwingt politici tot dialoog met de bevolking. In die situatie worden af en toe wegen, elektriciteit of studiebeurzen beloofd. Soms worden zulke toezeggingen na de verkiezingen ook daadwerkelijk waargemaakt.

De winst hiervan is dat de politieke verantwoording tegenover kiezers is versterkt. Daardoor is er ook minder onrust en neemt de opkomst bij verkiezingen toe. Maar de uitkomst van dit proces hangt er helemaal van af wat kandidaten hun publiek beloven. Op deze manier heeft in grote delen van Afrika de terugkeer van het meerpartijensysteem niet tot enige verandering bij de overheid geleid.

Museveni legt de schuld van de problemen in het land heel graag bij het parlement. Als gevolg daarvan komen partijen niet tot bloei en heeft ook de NRM nog altijd geen opvolger voor hem gevonden.

Sinds 2000 hebben probeerden twee mensen de president vanuit de NRM uit te dagen. Kizza Besigye en Amama Mbabazi hadden allebei een belangrijke positie binnen de partij, maar werden na kritiek de NRM uit gewerkt.

Uganda zit dus opgescheept met een president die goed is in het kat-en-muisspel tussen kiezers en partij. Hij zal er waarschijnlijk ook in slagen om de leeftijdsgrens in de grondwet te veranderen. Maar dit zal het probleem alleen maar doorschuiven.

De Ugandese pers schrijft voluit over de gebeurtenissen in Zimbabwe, op een manier die vanzelf vragen oproept over de toekomst van Museveni. En de les van Mugabes vertrek is deze: verkiezingen zijn op korte termijn een handig politiek middel, maar ze verzekeren op lange termijn geen stabiele opvolging.