In 2016 werd één op de vier verdachten enkele dagen in een politiecel vastgehouden om daarna op vrije voeten te komen. In 2012 was dit één op de zes. Een steeds groter deel van de verdachten komt na die korte opsluiting weer vrij, meldt de Algemene Rekenkamer. Deze waakhond controleert de uitgaven van de rijksoverheid. Mensen die na drie dagen worden vrijgelaten en vervolgens een schadevergoeding vragen, krijgen gemiddeld 324 euro, dus 108 euro per dag.

Rechters gaan de laatste jaren akkoord met zo’n 95 procent van de verzoeken voor schadevergoeding. Het kostte de Staat 8,7 miljoen euro in 2016, tegen 5,4 miljoen in 2005.

De Algemene Rekenkamer benadrukt dat Nederland niet, zoals vaak wordt verondersteld, veel meer verdachten voorlopig opsluit in verhouding tot andere Europese landen. De „koploperspositie” is geen feit, aldus de waakhond. Het Openbaar Ministerie (OM) vindt dat een belangrijke conclusie en benadrukt dat „in ieder individueel geval een bewuste en zorgvuldige afweging” wordt gemaakt.

De Algemene Rekenkamer wijst op de twee fases van het voorarrest, dat begint wanneer een verdachte is verhoord en er een redelijk vermoeden van schuld is ontstaan. Eerst volgt de zogenoemde inverzekeringstelling (in principe niet langer dan drie dagen politiecel, maar maximaal zes), dan de voorlopige hechtenis. Deze tweede fase van het voorarrest in een huis van bewaring duurt in principe maximaal 104 dagen.

Overigens zouden veel meer ex-verdachten een schadevergoeding kunnen krijgen: slechts 35 procent van de mensen die in aanmerkingen komen voor compensatie, vraagt die daadwerkelijk aan.