Streep door de rekening: Nederlandse natuur stoot per saldo CO2 uit

Dat blijkt uit een rapport dat Wageningen University en het CBS maandag publiceerden. Door de voortdurende ontwatering stoten veengebieden jaarlijks bijna 7 megaton CO2 uit.

Wat is eigenlijk de clou van dit onderzoek?

Nederland heeft zich in 2015 op de klimaattop van Parijs verbonden aan en aantal afspraken. Een daarvan is het streven om in 2050 volledig CO2-neutraal te zijn: de netto uitstoot van het broeikasgas moet dan 0 zijn.

Het is de bedoeling dat door deze maatregelen de wereldwijde opwarming beperkt kan worden tot 2 graden ten opzichte van de gemiddelde temperatuur in 1990. Daarvoor moet Nederland alles uit de kast halen. De CO2-uitstoot moet omlaag en alle CO2 die industrie, wegverkeer en huishoudens uitstoten, moet volledig worden gecompenseerd. Dus doen de Nederlandse bossen en alle andere vegetatie ook mee in de berekeningen van de zogeheten koolstofbalans.

Hoe zag de berekening eruit?

Uit de zogeheten Natuurlijke Kapitaalrekening van de Ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu blijkt dat de Nederlandse bossen ongeveer 2,2 megaton CO2 (60 procent) vastleggen. Grasland is goed voor 20 procent, ruim 0,7 megaton CO2.

De Gelderse bossen leggen de meeste CO2 vast, zo’n 22 procent, Brabant is een goede tweede met 17 procent. Zeeland, Flevoland en Groningen, provincies met relatief veel akkerland zijn hekkensluiters met minder dan 4 procent per provincie.

Bossen en landbouwgewassen leggen samen 34,6 megaton CO2 vast tijdens de groei. Landbouwgewassen worden echter gebruikt als voedingsmiddel en de eerder vastgelegde CO2 keert na verloop van tijd weer terug in de atmosfeer. Een deel van de bossen wordt gekapt. Om die reden blijft er slechts 3,6 megaton CO2 achter in bossen en andere vegetatie.

Hoe leggen planten CO2 vast?

Planten nemen onder invloed van zonlicht CO2 op uit de lucht en leggen dat gas heel effectief vast in de vorm van koolhydraten. Deze koolhydraten kunnen suikers zijn zoals glucose en fructose, maar ook houtachtige vezels zoals cellulose en lignine. Tegelijk produceert de plant zuurstof. Door deze zogeheten fotosynthese groeit de plant.

Wat speelt er dan met de veenbodems?

Veenbodems bestaan bijna volledig uit organisch materiaal, oftewel koolhydraten zoals cellulose en lignine. Door ontwatering daalt het waterpeil in deze bodems en kan zuurstof uit de lucht in contact komen met de halfvergane plantenresten uit de veenbodem. Deze gaat dan rotten, en dat is precies het omgekeerde proces van fotosynthese: de rottende plantenresten gebruiken zuurstof uit de lucht en produceren CO2.

Welke provincies kampen met rottende veenbodems?

Vooral in provincies met een groot oppervlak aan veenweidebodems speelt de uitstoot van CO2 door rottend veen een grote rol. Het speelt met name in Friesland (1,7 megaton), Drenthe (1,5 megaton) en Zuid-Holland (1,1 megaton).

Welke maatregelen liggen er voor de hand om de CO2-uitstoot van veenbodems te beperken?

Het rapport ”The SEEA EEA carbon account for the Netherlands” doet hierover geen uitspraken. Het ligt voor de hand dat het grondwaterpeil in deze gebieden omhoog moet om de CO2-uitstoot binnen de perken te houden.

Dat is dan gauw geregeld.

Dat valt te bezien. Boeren, met name veehouders, zitten niet op een verhoging van het grondwaterpeil te wachten, omdat hun grasland daardoor nauwelijk meer te bewerken is met zware machines.

Streep door de rekening: Nederlandse natuur stoot per saldo CO2 uit

Wetenschap & techniek

RD.nl in uw mailbox?