Ruig weer is het, die dinsdagmiddag. Net buiten de Sloehaven maakt de 73 meter lange Helena Cora zware slagzij omdat de lading –860 ton aluminium– begint te schuiven. Schipper Leendert Nobel (24) en zijn vrouw Naomi maken met hun twee kleine kinderen angstige momenten door. Ze worden snel gered.

Bergers van Multraship en Kotug Smit Towage (voorheen URS Nederland) uit Terneuzen weten het schip terug te brengen naar de Sloehaven. Als blijkt dat eigenaar Jan Heuvelman (47) uit Ederveen tegen verzekeringen is, volgt beslaglegging. Pas afgelopen vrijdag werden de Helena Cora en haar lading weer vrijgegeven.

Heuvelman heeft twintig jaar gevaren maar stond ook regelmatig voor de klas. Tegenwoordig is hij directeur van de Petrus Dathenussschool in Hilversum. Zijn laatste schip, de Helena Cora, heeft hij aangehouden. Zetschipper Nobel vervoert van alles: van tarwe en veevoer tot papier, grondstoffen voor de industrie in het Ruhrgebied en metalen.

Heuvelman kijkt met een gevoel van opluchting terug op de afloop van de bijna-ramp van vorige maand. „Als het om je leven gaat, of om dat van je kinderen, dan maakt dat diepe indruk. Het echtpaar Nobel heeft dat meegemaakt. We zijn dankbaar dat er geen persoonlijke ongelukken zijn gebeurd. Hierin mogen we Gods zorgende hand zien.”

Maar vervolgens heeft uw schip wekenlang stilgelegen.

„Ja, dat heeft ons slapeloze nachten bezorgd. We hadden geen inkomsten van het schip, terwijl er een hoge rekening van de bergers lag. Ook de factuur voor het bergen van de lading komt eerst bij de eigenaar van het schip terecht. Nee, bedragen noem ik liever niet. Gelukkig was er geen schade aan het schip, er is geen water binnengekomen. Positief is dat we weer hebben gezien hoe betrekkelijk alles hier op aarde is. Ook hebben we veel onderhoud aan het schip kunnen doen.”

Waarom kiest u ervoor om onverzekerd te varen?

„Dat is een persoonlijke zaak. We zijn in al ons werk afhankelijk van de Heere. De uitdrukking „onverzekerd” vind ik trouwens niet goed. Als we de zorg van de Heere mogen ervaren, hebben we de beste verzekering die er is, al gebeuren alle dingen niet altijd zoals wíj willen. Er is geen factuur onbetaald gebleven van mensen die werkelijk uit principe onverzekerd zijn, ook nu bij ons niet. Wij weten alleen niet hóe dat gaat en welke wegen de Heere daarin met ons houdt. Wij bekijken dit soort dingen altijd zo menselijk. De Heere maakt geen vergissingen.

Het wordt wel eens te vanzelfsprekend gevonden dat het allemaal wel goed komt. Wat doet het met ons verantwoordelijkheidsbesef als we ons overal tegen kunnen verzekeren? Om een voorbeeld te noemen: ik denk dat veel mensen voorzichter de weg op zouden gaan als er geen autoverzekering bestond.”

Anders dan bij het wegverkeer bestaat er voor de binnenvaart niet zoiets als een waarborgfonds. Hebt u hulp gekregen?

„Ja, op een bijzondere manier. Onze kerk, de gereformeerde gemeente in Nederland in Ederveen, beschikt al jaren over een anonieme rekening. Die wordt beheerd door een gemeentelid met zwijgplicht en staat onder toezicht van een accountantskantoor. Giften die binnenkomen, worden overgemaakt naar de diaconie die het geld doorsluist naar mensen voor wie het bestemd is. Als ontvanger krijg je het geld dus niet van de kerk en je weet ook niet wie de gevers zijn. Zo hebben wij tienduizenden euro’s ontvangen, terwijl wij nergens om hadden gevraagd. Daarom is het juist een wonder. De Heere heeft ervoor gezorgd.”

Zijn er meer collega-ondernemers die dezelfde keuze maken als u?

„Precies weet ik het niet, maar het zijn er hoogstens enkele tientallen die schip én lading niet verzekeren. Alleen het schip niet verzekeren komt vaker voor. Je hoort wel eens dat het niet meer kan in deze tijd. Toch is dat niet waar. Er is wel degelijk, ook in onze dagen, nog sprake van tijdelijke uitreddingen. Het gaat er om of we de Heere echt nodig mogen hebben. Ik denk aan de geschriften van predikanten als Warburton en Huntington en de schipper Jan Geense, waarin zo duidelijk naar voren komt dat God Dezelfde is en blijft zorgen in alle omstandigheden. Juist voor jonge mensen is het heel belangrijk om deze dingen te horen, omdat zij in een tijd opgroeien waarin alles op drift is.”

Tegen welke zakelijke problemen loop je aan als je onverzekerd vaart?

„Noemenswaardige problemen ervaren wij niet. Er zijn nog verladers en bevrachters die met ons willen werken, die begrip hebben voor onze opstelling. Soms hebben zij zelf de lading wel verzekerd, maar mocht er iets gebeuren, dan komt de factuur toch bij ons terecht omdat wij niet verzekerd zijn. We liften dus niet mee op de verzekering van derden.”

Wat betekent het voor het echtpaar dat voor u vaart?

„We hebben ons standpunt duidelijk met hen besproken. Ze respecteren dat en staan er positief in. Als er iets gebeurt, proberen we samen een oplossing te zoeken. Ook tijdens de weken dat het schip stillag, hebben we hen kunnen betalen.”

Hoe verliep de financiële afwikkeling met de bergers?

„Details kan ik niet geven, maar ik ben positief over hun opstelling. Zij hebben zorgvuldige afwegingen gemaakt bij de afwikkeling. Deze mensen hebben behoorlijk grote risico’s gelopen om het schip te redden, ze hebben hun geld verdiend. Wat we niet fijn vonden was dat ons schip nog een aantal dagen moest blijven liggen nadat wij onze factuur al hadden betaald. Het wachten was nota bene op een verzekerde partij die bij de lading was betrokken. Maar we hebben gezien dat de Heere voor Zijn eer zorgt. Hij heeft ons niet beschaamd, Hem alleen past onze dank.”

Vaart de Helena Cora alweer?

„Ja. Het schip gaat magnesiet laden voor een reis naar Dortmund in het Ruhrgebied.”

„Wij vragen niet naar geloof of kerk”

Het is niet bekend hoeveel binnenvaartschepen vanwege geloofsovertuiging van de eigenaar zonder verzekering rondvaren. Brancheorganisatie BLN-Schuttevaer houdt er geen cijfers over bij. Ook TVM, een grote verzekeraar in de binnenvaart, heeft „geen idee.” De christelijke schippersbond CBOB, onderdeel van BLN-Schuttevaer, vraag er bij de leden niet naar. „We vragen ook niet naar de kerkelijke gezindte. Dat is privacy”, zegt een woordvoerster. De kwestie van de Helena Cora vernam de CBOB via de pers. „Als een ondernemer in problemen komt, kijken we of het om een lid van ons gaat. Dan bieden we assistentie aan bij het zoeken van hulp. Deze eigenaar is geen lid.”

Jan Heuvelman schat het aantal ondernemers dat zowel schip als lading niet verzekert op „enkele tientallen.” Daaronder zijn diverse broers en neven van hem. Samen hebben ze elf schepen in de vaart. Van zeven schepen begint de naam met Helena. „Onze oma. Daarachter volgt de naam van je vrouw, in mijn geval Cora.”

Lees ook:

Zinkend schip op Westerschelde levert angstige momenten op