Advocaat ChickFriend: Dit wordt een langdurige zaak
Terwijl pluimveehouders dagelijks worstelen met de gevolgen van het eierschandaal, zijn de twee verdachten in deze zaak weer op vrije voeten. Hun kant van het verhaal laat voorlopig op zich wachten.
„Nee, geen interviews met onze cliënten”, zegt mr. Aart van Voorthuizen. De strafrechtadvocaat behartigt de belangen van de vennootschap onder firma ChickFriend en van een van de twee eigenaars, Martin van de B. (31) uit Barneveld. Hij en mr. Wouter Hendrickx, de raadsman van Van de B.’s compagnon Matthijs IJ. (24) uit Nederhemert, hebben hun cliënten aangeraden hun mond dicht te houden. „In dit stadium kan alles wat zij zeggen tegen hen gebruikt worden.”
Woensdag oordeelde de rechtbank in Zwolle dat de twee het strafrechterlijk onderzoek in vrijheid mogen afwachten. Bij eerdere verlengingen van de voorlopige hechtenis werd verwezen naar het belang van het lopende onderzoek en de geschokte rechtsorde. De rechtbank stelt dat die gronden „thans niet langer aanwezig” zijn.
Een duidelijk oordeel, meent Van Voorthuizen. Hij vindt intussen dat zijn cliënt en diens compagnon „onvoorstelbaar lang” hebben vastgezeten. „Ze worden in de media afgeschilderd als criminelen, maar dat zijn ze niet.” Eerder verklaarde mr. Hendrickx, advocaat van IJ., al dat zijn cliënt niet met kwade opzet handelde.
Van de B. en IJ. werden op 10 augustus opgepakt, twee weken nadat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) honderden pluimveebedrijven blokkeerde. In stallen, kippen, eieren en mest bleek fipronil te zitten.
De stallen waren door ChickFriend ontsmet en behandeld tegen vogelmijt (ook wel bloedluis genoemd). Fipronil is een insecticide dat onder meer in vlooienbanden van honden en katten zit. Gebruik ervan in de veehouderij is verboden. Mensen die veel fipronil binnenkrijgen, kunnen er ziek van worden.
Vanwege de affaire zijn miljoenen eieren vernietigd en inmiddels ruim 3 miljoen kippen geruimd. De schade loopt in de tientallen miljoenen euro’s.
Het openbaar ministerie verdenkt de twee eigenaars van ChickFriend ervan dat zij illegaal fipronil hebben gebruikt en dat zij de volksgezondheid in gevaar hebben gebracht.
Het is in theorie mogelijk dat het OM tot de conclusie komt dat er sprake is van een economisch delict zonder opzet. „Dan zou de kwestie buiten de rechter om afgedaan kunnen worden”, zegt Van Voorthuizen. Maar dat verwacht hij niet. „Het OM en de NVWA hebben zich heel sterk in deze zaak vastgebeten.”
Een rechtszaak kan nog geruime tijd op zich laten wachten. „Ik houd er rekening mee dat het OM wacht op de uitkomst van het onderzoek van de commissie-Sorgdrager. Het is belangrijk dat er duidelijkheid komt over de rol van de NVWA.”
Oud-minister Sorgdrager onderzoekt hoe de fipronilcrisis heeft kunnen ontstaan. Ze moet ook nagaan of de NVWA in deze kwestie juist geopereerd heeft. De NVWA wist eind 2016 al dat er iets aan de hand was, maar bracht de pluimveehouderij niet op de hoogte. Daardoor kon ChickFriend tot de zomer stallen blijven behandelen met fipronil.
Het OM en de NVWA hebben volgens Van Voorthuizen nu „alle tijd” om de aanklacht tegen zijn cliënt en diens compagnon te onderbouwen. Als het tot een proces komt, ontvangen advocaten het dossier dat het OM over de zaak opstelt. „Wij kunnen dan aanvullende onderzoekswensen indienen. Ook zullen er deskundigen gehoord gaan worden. Mijn inschatting is dat deze zaak nog heel lang gaat duren.”
