De hoogleraar religie en recht aan de Rijksuniversiteit Groningen zei dat donderdagavond in Amsterdam tijdens een drukbezochte conferentie ”Ruimte voor religie” in het Calvijn College. De avond was georganiseerd door het Breed Interreligieus Intercultureel Overleg in de hoofdstad, dat sinds 2013 bestaat en een platform is voor de ontmoeting tussen religieuze en sociaal-culturele organisaties.

„Wat is dit voor land?”

Prof. Oldenhuis verwees naar de tekst ”Jezus redt” die sinds 2008 met grote witte letters op het dak van een boerderij in Giessenburg staat. In de ogen van de welstandscommissie van de gemeente Giessenlanden waren deze letters te groot en te contrasterend. Boer Joop van Ooijen vond dat de vrijheid van meningsuiting in het geding was en ging de juridische strijd aan. Uiteindelijk kwam het, in 2010, tot een compromis. De woorden werden gehandhaafd, maar kleiner en oranje in plaats van wit.

Oldenhuis gaf aan hier begrip voor te hebben omdat er wetten en regels zijn waaraan ook religieuze uitingen gebonden zijn. Minder begrip heeft hij voor het feit dat er andere regels gelden voor de commercie. „Als je Nederland binnenkomt, word je geconfronteerd met een billboard met een bijna blote dame die reclame maakt voor een datingsite. Er gelden andere regels voor commercie. Als je de resultaten van beide uitkomsten feitelijk met elkaar vergelijkt kom je anders uit en is het bizar dat het ene kan en het andere niet.”

Desgevraagd zei prof. Oldenhuis dat hij vindt dat met het toelaten van dergelijke reclame „de grenzen worden overschreden. Als moslims en anderen Nederland binnenkomen en ze zien zo’n bord, dan denken ze: „Wat is dit voor een land?” Het is toch geen wonder dat moslims denken dat in Nederland alles mag? Commerciële reclame is zo te zien geoorloofd omdat daarvoor andere wetten gelden dan voor religieuze uitingen. Elke partij die zichzelf respecteert, zou moeite moeten hebben met dergelijke billboards.”

Overigens kritiseerde hij ook Veluwse gemeenten die vinden dat de overheid christelijk moet zijn en dat inwoners van gemeenten die er anders over denken zich moeten aanpassen. „De christelijke overheid zou moeten zeggen: „Sorry, we hebben misbruik gemaakt van onze meerderheidspositie.””

Bidden voor koning

Prof. dr. P. S. van Koningsveld, emeritus hoogleraar islamitische studies aan de Universiteit Leiden, wierp de vraag op hoe loyaal moslims aan Nederland zijn. Hij herinnerde aan de open brief van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) voor de inhuldiging van Willem-Alexander als koning der Nederlanden. In die brief riep het CMO op om in de moskee te bidden voor de nieuwe koning. Navraag bij een groot aantal moskeeën leerde prof. Van Koningsveld dat er in het leger een imam gebeden had voor de koning; verder heeft hij niet vernomen dat er toen in de moskee voor de koning is gebeden. Er was „radiostilte.”

De emeritus hoogleraar zei te begrijpen dat dit geen afwijzing van koning Willem-Alexander betekende, „maar het zou in het geheel van de leer van islam wel betekenis kunnen hebben. In Marokkaanse moskeeën wordt gebeden voor de Marokkaanse koning en in Turkse moskeeën wordt gebeden voor de Turkse overheid. De kwestie is niet uitgekristalliseerd.”

Zijn opmerking kwam hem op veel kritiek van moslims in de zaal te staan. Ze wezen erop dat zij wel gebeden hebben voor –de gisteravond overleden– burgemeester Van der Laan en dat in veel moskeeën zowel het portret van de koning van Marokko als dat van de Nederlandse koning hangt.

Prof. Van Koningsveld antwoordde dat hij niet wilde zeggen dat moslims niet loyaal zijn, maar wel dat hij in 2013 „geen uitdrukking van loyaliteit op het hoogste niveau” heeft bespeurd.