Nadenken over pastorale ontmoetingen
Pastoraat is het cement van de gemeenteopbouw. Dat stelde Dick van Dijk van het adviesbureau ”Hart voor de kerk” zaterdag in zijn openingswoord tijdens de studieochtend ”Pastorale Ontmoetingen in de praktijk”.
De studieochtend was georganiseerd door ”Hart voor de kerk” –dat zich vooral richt op de plaatselijke kerken– en uitgeverij Boekencentrum uit Zoetermeer. De bijeenkomst stond in het teken van het eerder dit jaar verschenen boek ”Ontmoeting, inspiratie voor pastorale gesprekken”, onder redactie van Aart Peters en ds. L. W. Smelt.
Van Dijk verwees naar het voorbeeld van Jezus Christus, Die met allerlei mensen omging, ook onaangepasten en mensen van laag allooi. „Als een pastor in het spoor van Jezus, Die bij de tollenaar Zacheüs binnenkwam, vraagt het veel van je om als ambassadeur van God werkelijk binnen te komen.”
Jeannette de Korte, docent aan de Christelijke Hogeschool Ede, zei in haar lezing dat een pastoraal gesprek pas dan goed is, als de bezochte persoon zich gezien, gehoord en begrepen voelt. De Korte, die leiding geeft aan het bureau Coaching, Training, Supervisie, nam in haar lezing een passage uit het boek ”Ontmoeting, inspiratie voor pastorale gesprekken” als leidraad. In dat boek wordt het voeren van een pastorale gesprek vergeleken met het betreden van de tempel als heilige grond. Vier stadia van het pastorale gesprek worden in de tempelmetafoor uitgewerkt en toegepast op het ingaan in de tempel als heiligdom.
De vier fasen van meeleven, meevoelen, meedenken en meebidden worden dan vergeleken met het binnengaan van de tempel door de eerste voorhof en de tweede voorhof, om dan via het heilige uit te komen in het heilige der heiligen. Volgens De Korte begint een pastoraal gesprek niet meteen met over God en de Bijbel te spreken. Ze adviseerde de vijftig aanwezige pastores tijdens het pastorale gesprek het besprokene kort en bondig samen te vatten. Die samenvattingen, geven de pastorant, de gesprekspartner, het gevoel gezien en gehoord en begrepen te zijn. Pas dan is het moment gekomen God en Bijbelwoorden ter sprake te brengen om dan zo tot gezamenlijk gebed te komen.
Ds. H. G. de Graaff, emeritus predikant in de Protestantse Kerk in Nederland, noemde in zijn lezing ”De attitude van de pastor” mededogen de meest basale houding voor de pastor in de pastorale praktijk. Ds. H. G. de Graaff legde de vinger bij Mattheüs 9:35-39 die Jezus beschrijft als „met innerlijke ontferming bewogen.” Volgens de predikant is mededogen niet hetzelfde als medelijden. De pastor observeert terdege het verdriet en de gehavendheid in de praktijk van alledag, maar ziet tegelijkertijd méér dan de ellende, hij of zij ziet de ander „onder de regenboog van de genade.”
Ds. L. Smelt, predikant van de hervormde gemeente in Voorthuizen en voormalig GZB-zendingspredikant in Peru, wilde niet via een lezing maar door middel van een interactief rollenspel reflecteren over de praktijk van het pastorale gesprek. In dat rollenspel speelde ds. Smelt een door zijn vrouw verlaten man met een neiging naar de drankfles. Arjen van Trigt, uitgever bij Boekencentrum en zelf ouderling, fungeerde als bezoekend ouderling. De aanwezigen gaven commentaar op het gevoerde gesprek. Volgens ds. Smelt levert het nadenken over een concrete casus meer op dan een theoretische lezing. „Voor predikanten en ambtdragers is het nuttig als een helikopter boven jezelf te hangen en jezelf na pastorale gesprekken af te vragen wat er goed, wat er minder geslaagd of helemaal fout ging.”