Wat is er aan de hand?

Op Prinsjesdag maakte het demissionaire kabinet bekend dat het eigen risico voor de zorg die wordt vergoed vanuit de basisverzekering volgend jaar zou stijgen van 385 naar 400 euro per jaar. Dat zou inhouden dat patiënten die zorg nodig hebben de eerste 400 euro aan kosten zelf moeten betalen, voordat hun overige zorgkosten worden vergoed. Overigens geldt dat niet voor het huisartsenconsult en nog een paar andere vormen van eerstelijnszorg. Die vallen, net als de zorg voor kinderen, niet onder het eigen risico.

De toekomstige coalitie van VVD, CDA, D66 en CU stak echter een stokje voor het kabinetsplan. Daags na Prinsjesdag verzochten zij demissionair minister Schippers (VWS) via informateur Zalm om de hoogte van het eigen risico via een noodwet te bevriezen. Waarschijnlijk lukt dat nog net op tijd en blijft het eigen risico volgend jaar gelijk.

Echte helden dus, die vier partijen?

Nou, daarover zijn de meningen verdeeld. En eerlijk is eerlijk: heel wezenlijk is het bevriezen van het eigen risico op een bedrag van 385 euro natuurlijk niet.

Hoe zit dat dan precies?

In de begroting van VWS is het eigen risico gekoppeld aan de te verwachten zorguitgaven. Als een geplande verhoging van 15 euro wordt teruggedraaid, ontstaat dus een financieel gat. Ter waarde van zo’n 140 miljoen euro, rekende Schippers gisteren voor.

Om de boel weer in balans te krijgen, moet VWS dan ook een rekentruc uithalen: het bedrag dat zorgverzekeraars kunnen binnenhalen door het innen van zorgpremies moet worden opgeplust. Als verzekeraars de premie voor de basisverzekering volgend jaar met een tientje extra verhogen, boven op een al ingeplande stijging van zo’n 80 euro, is Schippers uit de brand. Dat kost het ministerie nog zo’n 11 miljoen extra, want de lagere inkomens moeten via de zorgtoeslag voor die premiestijging worden gecompenseerd.

Overigens kiest de oppositie liever een andere route. Zij wil dat verzekeraars eenmalig 140 miljoen euro uit de rijkskas krijgen, zodat ze de premie niet hoeven te verhogen.

Vaststaat echter dat de politieke discussie nu draait om zo’n 150 miljoen euro, terwijl er volgend jaar meer dan 80 miljard euro wordt uitgegeven aan verzekerde zorg. Het belang van dit debat moet dus worden gerelativeerd.

Klopt het eigenlijk wel dat de zorgpremie met 90 euro stijgt? Zorgverzekeraar DSW maakte vanochtend een daling bekend.

Tja, als de politiek er een achterhoedegevecht van maakt, kunnen de verzekeraars niet achterblijven. Wat DSW doet is vooral slim, en goed voor de pr. De premie die VWS becijfert, is namelijk niet bindend; het betreft een zogenaamde rekenpremie. Binnen bepaalde marges kunnen verzekeraars dus een beetje schuiven met bedragen. Zowel voor hun premie door bijvoorbeeld iets strenger te zijn met het contracteren van zorginstellingen, alsook voor hun eigen risico, al zijn de mogelijkheden daarvoor nog beperkter.

Dat DSW beide doet, kwam vandaag groot in het nieuws, maar let op: de premiedaling die DSW in het vooruitzicht stelt, bedraagt 6 euro en die van het eigen risico een tientje. Geen wereldschokkende bedragen dus.

Heeft de coalitie in wording er een potje van gemaakt?

Het échte politieke debat gaat natuurlijk niet over 140 of 150 miljoen. Prangender vragen zijn: hoe houden we het verder stijgen van die 80 miljard in de hand? En, is het afschaffen van het eigen risico, zoals SP en PvdA bepleiten, een reële optie? Hoe komt het kostenplaatje er dan uit te zien?

VVD, CDA, D66 en CU zullen straks vooral worden afgerekend op de vraag of ze daar goede ideeën voor hebben. Hebben ze die niet, dan is de kans dat het bevriezen van het eigen risico als daad van jewelste in de geschiedenisboekjes zal belanden niet zo heel groot.