Van Jonathan Edwards, een van de meest vooraanstaande predikers ten tijde van de grote opwekking in het achttiende-eeuwse Amerika, kunnen we vandaag veel leren, stelde prof. Van Vlastuin. In de eerste jaren van zijn bediening in Northampton, in de Amerkaanse staat Massachusetts, was er weinig vrucht op zijn prediking te bespeuren. Maar in de jaren 1734 en 1735 maakte hij een grote geestelijke doorbraak mee: hij schreef toen dat de stad vol was van Gods tegenwoordigheid.

De periode van 1740 tot 1745 was de tijd van de grote opwekking. In die tijd sprak Edwards vaak voor 10 tot 20.000 mensen. Voor duizenden was zijn optreden een middel tot bekering. Deze geestelijke beweging werd een katalysator bij de afschaffing van de slavernij, aldus prof. Van Vlastuin. Ze bood ook tegenwicht aan de ideeën van de verlichting. Er zijn in die tijd universiteiten gesticht, en „machtige liederen” gedicht.

Vandaag houdt Jonathan Edwards ons een spiegel voor, stelde prof. Van Vlastuin. Zijn leven was vol van de Heilige Geest. „Als we kijken naar de heiligheid van zijn leven, moet dat tot de vraag leiden: zijn we vol van de Geest, of leven we ons christelijke leven zo minimaal mogelijk?”

Deze „reus in Gods koninkrijk” begreep dat echte religie meer is dan besef van de leer of de moraal. „Als geen ander verstond Edwards de werkelijkheid van de Heilige Geest en Zijn kracht als Hij woning maakt in het hart en het hart vernieuwt. Werkelijke religie is een zaak van het hart, een zaak van liefde.”

Jonathan Edwards had aanvankelijk de omstandigheden niet mee. „Maar hij bleef het zaad van het Woord strooien en hij bleef bidden of de Heere zijn werk wilde vastmaken door de kracht van de Heilige Geest. Hij wist dat één regenbui vruchtbaarheid kon brengen in de verlaten woestijn waar zo veel zaad wachtte op die frisse regen van de Geest. Hij werd niet beschaamd.”

Ook vandaag zijn de omstandigheden niet gunstig. „We hebben te maken met veel liberalisme in de kerk. In de wereld om ons heen zien we zedeloosheid en postmodernisme. En onder orthodoxe christenen is er te vaak sprake van levenloosheid, traditionalisme en hypercalvinisme. Er zijn meer mensen die de kerk voor de wereld verwisselen dan omgekeerd. Maar de geschiedenis leert ons niet te wanhopen.”

We moeten overigens niet denken dat buitengewone gaven de kerk kunnen redden, aldus de hoogleraar. „In de gemeente van Korinthe was sprake van talrijke gaven, maar niet van een gezond geestelijk leven. De gewone prediking van het Woord van God is Gods methode. Laten we in de omstandigheden van dit moment de oude boodschap brengen. We moeten ook de tijd kennen om een boodschap voor onze tijd te hebben.”

Prof. Van Vlastuin is rector van het Hersteld Hervormd Seminarie, dat gevestigd is aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Bij de opening van het academisch jaar van het seminarie mediteerde ds. J. L. Schreuders uit Urk over 1 Korinthe 13. Voorafgaand daaraan verzorgde Up-a-Tree een cursus voor alle studenten. Up-a-Tree is een coachings- en opleidingsbureau voor ambtsdragers.