De formaties van de jaren zeventig leken tot voor kort onaantastbaar recordhouder. De vorming van het kabinet-Den Uyl in 1973 kostte 158 dagen, en die van het kabinet-Van Agt vier jaar later zelfs 201. Maar de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie naderen de koplopers snel en laten doorschemeren nog heel wat werk te moeten verzetten.

Zaterdag is verkiezingsdag, 15 maart van dit jaar, 158 dagen geleden. Daarmee evenaart en passeert deze formatie die van 1973. Als de onderhandelaars nog tot begin oktober de tijd nemen, dan komt zelfs de eerste plaats in het vizier. Maar daar wil geen van de betrokkenen aan denken.

Rutte legde donderdag ter verontschuldiging nog maar eens uit dat deze formatie de ingewikkeldste en tijdrovendste is die hij heeft meegemaakt. Er zitten immers vier partijen aan de onderhandelingstafel, waar dat er voorheen doorgaans twee of drie waren. De laatste keer dat er nog meer partijen deelnamen? Precies: bij de onderhandelingen van 1973.

Overigens gunt niet iedereen de huidige onderhandelaars de tweede plaats. Sommige historici stellen dat het absolute formatierecord nog een stuk ouder is. Dat zou dateren van 1804, toen Nederland nog een Bataafse Republiek was onder raadpensionaris Rutger Jan Schimmelpenninck.

Maar de verschillen tussen de ‘formatie’ van diens ‘kabinet’ en de huidige kabinetsformatie zijn groot. De republiek was destijds een vazalstaat van Frankrijk en partijen zoals we die nu kennen bestonden nog niet. Daarom blijft ‘1804’ meestal buiten mededinging en ligt het zilver voor ‘2017’ dus voor het grijpen.