Sinds 1960 groeit de moslimpopulatie in West-Europa. Momenteel maakt deze bevolkingsgroep in de meeste landen meer dan 5 procent van de volledige bevolking uit.

De integratie van moslimimmigranten in West-Europa vertoont volgens het rapport van de Bertelsmann Stiftung duidelijk vooruitgang. Vanaf de tweede generatie is de meerderheid van de immigranten betrokken bij de maatschappij waarin ze leven. Om tot deze conclusies te komen, onderzochten de onderzoekers de taalbekwaamheid, onderwijs, werkleven en interreligieuze contacten van moslims in Frankrijk, Groot-Brittannië, Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland.

Ondanks de verschillen in de landen van herkomst, verschillende geloofsovertuigingen en verschillende redenen om te migreren, volgt de integratie van de 14 miljoen moslims in deze vijf landen een soortgelijk parcours.

Kansen op deelname aan de maatschappij worden door hen gegrepen, maar tegelijk willen ze hun religie blijven uitoefenen, ook al ondervinden ze daarvoor soms afkeuring in de nieuwe maatschappij waarin ze leven.

Volgens de onderzoekers belemmert dit laatste de integratie echter niet. „De islam is geen belemmering voor integratie”, zegt Stephan Vopel, expert op het gebied van sociale cohesie bij de Bertelsmann Stiftung. „Zelfs zeer religieuze moslims leren de nieuwe taal en streven naar goede opleidingen, net als andere immigranten. Als de integratie stagneert, zijn daar vaak andere redenen voor.”

Volgens het rapport stijgt het onderwijsniveau in moslimfamilies elke generatie. Twee derde van de kinderen van moslims van de tweede generatie zit na de zeventiende verjaardag nog op school. Maar de schoolresultaten liggen duidelijk lager dan bij niet-islamitische leeftijdgenoten. Frankrijk scoort hier het best. Daar verlaat slechts 11 procent van de moslimkinderen de school voor hun achttiende verjaardag.

De resultaten zijn minder goed voor Duitsland en Zwitserland, waar het schoolsysteem kinderen al op vroege leeftijd scheidt op basis van prestaties.

Maar deze twee landen scoren juist weer goed op het gebied van arbeidsintegratie. In Duitsland en Zwitserland vinden moslims even makkelijk een baan als de rest van de bevolking. Immigranten profiteren ook aanzienlijk van de banengroei.

Taalvaardigheid helpt bij de integratie. Ongeveer de helft van de moslims leert de nationale taal als hun eerste taal tijdens de kindertijd. Hier zien de onderzoekers een duidelijke toename van de eerste naar de tweede generatie, namelijk van 27 naar 76 procent. Frankrijk leidt hier: 93 procent van de in het land geboren immigrantenkinderen groeit op met de Franse taal.

Een andere aanduiding van succesvolle integratie is dat 75 procent van de moslims regelmatig tijd doorbrengt met niet-moslims. Dit interreligieuze contact neemt ook toe bij elke generatie, net als de identificatie met het land waar moslims verblijven. Bijna alle ondervraagden (94 procent) voelen zich verbonden met het land waar ze wonen.

Integratie is ook iets wat de rest van de bevolking raakt. En daar is nog wel wat te verbeteren. Eén op de vijf autochtonen wil geen moslim als buur.

Gelovige moslims die hun religie uitoefenen, ervaren vaak discriminatie op de arbeidsmarkt. Van de onderzochte landen kunnen streng religieuze moslims (41 procent kan als zodanig worden omschreven) enkel in Groot-Brittannië even snel een baan vinden als minder devote moslims.

Nog geen enkel land heeft een „overtuigend evenwicht” gevonden tussen respect en gelijkheid, zegt Yasemin El-Menouar, islamexpert aan de Bertelsmann Stiftung. In Frankrijk voelen veel moslims zich gefrustreerd door de discriminatie op de arbeidsmarkt door hun religie. Het gevolg is dat Frankrijk het enige land is waar de betrokkenheid van moslims bij hun nieuwe thuisland afneemt. In Groot-Brittannië kunnen moslims hun religie beleven zonder daarvan nadelen te ondervinden.