Klik hier voor de video.

”Et rooie zaand” zit vol anekdotes en bevat veel foto’s over de tradities van Staphorst. Mussche (73) beschrijft zijn dorp van vroeger tot in detail.

Sinds 2011 werkte de Staphorster aan het boek, dat 330 pagina’s telt. Vorige maand zette hij een punt en was het gereed.

Wie niet goed ingevoerd is in het dialect moet er even voor gaan zitten. De taal van het dorp bevat veel uitdrukkingen die geen vertaling hebben.

Tradities

Mussche, geboren en getogen ”Oostert an diek”, is de jongste van zeven broers. Hij beschrijft in ”Et rooie zaand” zijn jeugdherinneringen vanaf het moment dat hij „de rok nog aanhad”, als jongetje van een jaar of 3, tot het moment dat hij met zijn Femmie trouwde, in 1969.

Het is de tijd dat oude tradities nog volop in zwang waren. Zo beschrijft Mussche hoe zijn moeder zand op de vloertegels in de woonkamer, oftewel het „veurnuus”, strooide en zijn vader „zand ging schieten” in het bouwland in het buitengebied van Staphorst. Het witte zand voor de vloer kwam diep uit de grond en werd opgeslagen in het zandhok, dat bij de meeste Staphorster boerderijen aan de voorgevel was vastgebouwd.

De titel van het boek, ”Et rooie zaand”, heeft te maken met een anekdote uit de vroegste jeugd van de schrijver. De toenmalige huisarts Beiboer bezocht Mussches ouders. Hij bezat een auto en dat was in die tijd erg bijzonder. Mussche en twee van zijn broertjes kregen toestemming om een keer in de wagen van de arts mee te rijden.

Roelof mocht aangeven tot hoever ze gingen. „Tot het rooie zaand”, stelde hij voor. Daarbij doelde hij op een hoop zand die op nog geen 100 meter van hun huis in de berm van de weg lag. Het zand werd door stratenmakers gebruikt bij het herstraten van de Gemeenteweg. Het was de plek waar de broertjes Mussche regelmatig speelden. „Mijn broers waren gepikeerd”, herinnert Mussche zich. „Ze wilden veel verder rijden. Gelukkig kwam het goed. De dokter reed tot aan de Oosterse School met de Bijbel aan de Gemeenteweg en weer terug.”

Spelletjes

Mussche schetst een wereld die niet meer bestaat. Hij heeft het over „huusslachten” (thuis slachten) en over de traditie van de Staphorster bruiloften, waarvan het programma volledig vaststond en die twee weken duurden.

Ook beschrijft de auteur de vele spelletjes die de kinderen op het erf van de boerderij deden, omdat er toen nog geen kinderspeelgoed was. Onder andere ”blikspuit” (een verstop- en tikspel) en ”laandgappertien” (landjepik).

Het boek gaat ook over Mussches lagereschooltijd, het werk van de boer en de boerin op de boerderij en over de bijnamen die bijna iedereen in Staphorst had.

Alle hoofdstukken zijn onafhankelijk van elkaar te lezen. Soms gooit Mussche er een anekdote of een persoonlijk voorval tussendoor, zoals avonturen die hij als kwajongen beleefde.

”Et rooie zaand” levert een bijdrage aan het vastleggen van de plaatselijke geschiedenis. Mussche begon tien jaar geleden te schrijven over zijn jeugdherinneringen. Aanvankelijk vulde hij af en toe een rubriek in dagblad de Stentor. Toen daar een punt achter werd gezet, verschenen zijn bijdragen in het blad van de Schrieverskring Noordwest-Overijssel. „In 2011 ontstond de gedachte om er een boek van te maken”, zegt Mussche. „Daar heb ik de tijd voor genomen. Als je één keer begint met graven in je geheugen, komen er allerlei zaken bovendrijven.”

”Et rooie zaand” is verkrijgbaar bij twee winkels in Staphorst.

Roelof Mussche presenteert 'Et rooie zaand' from weblogstaphorst on Vimeo.