In juni viel de beslissing: van de drie potentiële kopers van Soestdijk ging de MeyerBergman Erfgoed Groep er met de hoofdprijs vandoor. Voor 1,7 miljoen euro mag het Nederlandse investeringsbedrijf zijn plan voor het landgoed van in totaal 175 hectare groot –de oppervlakte is te vergelijken met maar liefst 350 voetbalvelden– gaan verwezenlijken.

Klinkt 1,7 miljoen misschien niet als veel voor zo’n terrein, de bedragen die genoemd zijn voor het realiseren van alle ambities vertellen een ander verhaal. Veertig tot honderd miljoen euro is er misschien wel nodig, zegt het bedrijf zelf in een tachtig pagina’s tellend document waarin de ideeën beschreven staan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat MeyerBergman –financiële– samenwerking zoekt met banken, bedrijven en instellingen. Als die zich aan de plannen „verbinden”, mogen ze gebruikmaken van ruimtes in het paleis, bijvoorbeeld voor het ontvangen van zakelijke relaties of voor het presenteren van nieuwe producten of technieken.

Eilandjes ‘hoppen’

Dat laatste sluit aan bij het toekomstplan voor Soestdijk, dat niet voor niets de titel ”Made by Holland” heeft gekregen. Het oude huis van de koninklijke familie verandert namelijk in een ‘innovatiepaleis’. De zogeheten vleugels zullen wisseltentoonstellingen van Nederlandse uitvindingen en creaties gaan herbergen. Niet alleen bedrijven en instellingen die zich verbinden aan de eigenaren kunnen er terecht, ook andere partijen, waaronder eveneens niet-commerciële zoals kunstenaars.

Soestdijk moet laten zien wat we allemaal kunnen in Nederland, is het idee; wat landgenoten hebben bedacht en ontwikkeld. Eilanden aanleggen in water bijvoorbeeld. Daar zijn Nederlanders goed in –ze doen dat overal ter wereld– en dat kunnen bezoekers straks zelf in het klein gaan beleven in de Hofvijver achter het paleis, door over kunstmatig aangelegde eilandjes te ‘hoppen’. Ook op andere plekken rondom het paleis zal vernieuwing het thema zijn, waarvan jong en oud moet kunnen leren en genieten. De oude watertoren blijft staan, maar krijgt gezelschap van nieuwe, niet nader omschreven ‘energiemachines’. Ook de oude ijskelder –waar vroeger voedsel werd bewaard– blijft te bezoeken, maar binnen zullen „hypermoderne” vriesmethoden worden getoond.

Er komen ook een glazen doolhof en een spiegelpad die voor „poëtische” ervaringen moeten zorgen. En wie in het restaurant op het terrein –het huidige restaurant de Oranjerie blijft gehandhaafd– een salade eet, kan ervan uitgaan dat de meeste bestanddelen uit eigen tuin komen.

Door de nadruk te leggen op vernieuwingen moet er weer dynamiek komen in het paleis en eromheen, zeggen de eigenaren. Want, vinden zij: „Soestdijk leeft nu niet.”

Het paleis als gebouw blijft overigens zo goed als intact –er staan slechts „kleine aanpassingen” op het programma, aldus de eigenaren– en er zal ook nog wel het een en ander aan geschiedenis gedaan worden. In de historische zalen tussen de vleugels wordt een multimediapresentatie getoond over de historische ontwikkeling van het landgoed; daarbij zal ook de bewoning door koningin Juliana en prins Bernhard met hun gezin aan bod komen. Maar er is meer: koningshuis minnende bezoekers kunnen straks in Soestdijk „vorstelijk overnachten”: op de eerste verdieping komen hotelkamers en -suites.

Realiseerbaar en kansrijk

Het zijn allemaal nog ideeën, die echter door de rijksoverheid –de vorige eigenaar– realiseerbaar en kansrijk worden geacht. MeyerBergman heeft een grondig doordacht plan ontwikkeld, dat uiteindelijk leidde tot de keuze voor dit Nederlandse bedrijf, sinds zo’n vijftig jaar actief met „binnenstedelijke (her)ontwikkeling.”

Wat het publiek van Soestdijk nieuwe stijl vindt, is nog even afwachten. De eigenaren hebben daarnaar zelf onderzoek laten doen en de uitkomst is niet onverdeeld positief: van de ondervraagden geeft 29 procent een 8 voor het innovatiepaleis-idee. Daar staat tegenover dat 26 procent een 5 of lager geeft. „Een substantiële groep oordeelt negatief”, erkent MeyerBergman. „Maar het pleit voor ons plan dat wij niet voornemens zijn om veel te bouwen in de paleistuin en zeer bescheiden zijn in de aanpassingen aan het paleis zelf.”

De nieuwe eigenaren zijn er zelf in elk geval van overtuigd dat hun idee voor Soestdijk een succes zal worden. Het moet volgens hen mogelijk zijn om jaarlijks 400.000 betalende bezoekers te kunnen ontvangen. Nu komen er per jaar zo’n 80.000 mensen. „Na een aanloopperiode moeten we bij de top vijftig van attracties en vrijetijdsprogramma’s kunnen gaan behoren”, meldt het bedrijf verder. „Op basis van ons onderzoek mag dit als een realistische doelstelling worden gezien. Van de Nederlanders zegt 40 procent „zeker” een bezoek te gaan brengen aan de bossen rondom het paleis, en bijna een kwart van de Nederlanders geeft aan het paleis en de paleistuin te bezoeken.”

Melkkoe

Blijft staan dat de plannen veel geld kosten. Een melkkoe moet dan ook het woonwijkje worden dat MeyerBergman wil bouwen op het landgoed. Zo’n 65 woningen zullen er verrijzen. Dit onderdeel is fundamenteel om het geheel te laten slagen, geeft het bedrijf aan. „In financiële zin is dit de ‘koevoet’ waarmee we het project aan de gang kunnen krijgen. Niet doorgaan van deze wijk betekent het einde van het plan in de huidige vorm.”

Het bedrijf stelt nog een voorwaarde. De vierbaansweg voor het paleis moet een tweebaansweg worden en er dienen oversteekplaatsen te komen. Behalve een hotel, restaurant en grote parkeerplaats zijn namelijk ook de kaartverkoop en een informatiepunt aan de overkant van de weg –ook deel van het landgoed– gepland. Hiervoor is de provincie Utrecht als beheerder van deze weg aan zet, aldus de plannenmakers. Ze hebben goede hoop op een positieve reactie, want er zou al vele jaren gesproken worden over aanpassing van deze bijzondere vierbaansweg bij Soestdijk, die rondom 1970 is verbreed vanwege zorgen over de verkeersveiligheid. De dubbele stroken moesten namelijk ruimte bieden aan mensen die langzaam passeerden om naar het paleis te kunnen kijken, zodat het overige verkeer gewoon kon doorrijden. Het versmallen van de weg is geen kleine klus, maar MeyerBergman heeft de tijd: „We voeren dit hele project stapsgewijs uit”, staat in het plan.

Baarn heeft vorstelijke plannen

De gemeente Baarn, waaronder Soestdijk valt, is ingenomen met de nieuwe plannen voor het landgoed. „Zowel winkeliers als andere ondernemers in Baarn zien hierin kansen”, zegt gemeentewoordvoerster Jantine Hartman.

Concrete plannen om bezoekers van Soestdijk naar Baarn te ‘dirigeren’ en wellicht ook andersom, zijn er nog niet. Wel hebben lokale ondernemers al een visie geformuleerd die ze de komende tijd handen en voeten willen gaan geven: „Baarn is het vorstelijke dorpscentrum van de regio door een uitgekiende mix van premium horeca, winkels en cultuur.”

„MeyerBergman ziet ook mogelijkheden tot samenwerking met onze ondernemers en heeft aangegeven open te staan voor gesprekken”, zegt Hartman. „De gemeente zal deze overleggen vanuit Baarn coördineren.”

In het najaar moet meer duidelijk worden over de plannen om van Baarn meer dan ooit een vorstelijke gemeente in Midden-Nederland te maken.