Buiten bij het checkpoint vraagt een voorbijganger waarom er vandaag zo veel volk staat. „De nieuwe Iraakse regering wordt voorgesteld”, zegt iemand. „Oh, ik dacht dat er iets belangrijks aan de hand was”, zegt de voorbijganger.

Hoewel president George W. Bush gezegd heeft dat de nieuwe regering, officieel de Iraakse interim-regering, „volledige soevereiniteit” zal hebben, stond het al bij voorbaat vast dat de regering de Amerikaanse bezettingsmacht zal vragen om in Irak te blijven. Voor de meeste Irakezen is er dan ook maar weinig verschil te merken tussen de Iraakse interim-regering en haar voorganger, de bestuursraad, de voorlopige regering die in principe op 30 juni moest ontbonden worden maar die zichzelf gisteren al ophief.

Beide instellingen worden door de meerderheid van de Iraki’s beschouwd als Amerikaanse marionettenregeringen, en de hoop is gericht op de volgende Iraakse regering, die in januari democratisch moet worden gekozen. Ook die regering, de overgangsregering, zal voorlopig zijn. In de loop van volgend jaar moet een nieuwe grondwet worden goedgekeurd, waarop dan eind volgend jaar nieuwe verkiezingen worden georganiseerd. Tenminste, als de veiligheidssituatie dat toelaat.

Want het Iraakse verzet liet gisteren al bij voorbaat weten dat het de nieuwe regering even weinig kansen wil geven als de vorige. Terwijl de pers aan het wachten was om met bussen te worden overgebracht naar de ”undisclosed location” waar de inhuldiging zou plaatsvinden, werd de groene zone opgeschrikt door een reeks ontploffingen die het Congrescentrum deden beven. Een van de ontploffingen was een bomaanslag tegen het hoofdkwartier van de Koerdische PUK-partij, de overige waren inslagen van mortiergranaten. Toen de nieuwe Iraakse regering aan het eind van de middag eindelijk haar opwachting maakte, gebeurde dat in een gebouw dat ooit speciaal werd gebouwd om Saddams staatsiegeschenken in op te bergen. Ooit moet het dienen als locatie voor het proces tegen Hussein.

De strijd over het Iraakse presidentsschap, een ceremoniële functie, werd uiteindelijk beslecht in het voordeel van sjeik Ghazi al-Yawar (45), de neef van de leider van de belangrijke soennitische al-Shammaristam. Al-Yawar is een ingenieur die in de Verenigde Staten heeft gestudeerd. De afgelopen dagen was er veel druk uitgeoefend om het presidentsschap aan Adnana Pachachi te geven. Pachachi (82), een soennitische balling, genoot de voorkeur van de Amerikanen. Al-Yawar, die vorige week felle kritiek had geuit op de Amerikaanse bezetting, had de steun van de uittredende Iraakse overgangsregering. Dat het uiteindelijk toch al-Yawar werd, was te danken aan het feit dat Pachachi op de valreep voor de eer heeft bedankt, „om persoonlijke redenen.” Mogelijk had Pachachi geen zin om het volgende doelwit van het verzet te worden; eerder deze maand werd de voorzitter van de overgangsregering, Izzedine Salim, vermoord bij een aanslag.

Behalve al-Yawar werden gisteren ook twee vice-presidenten aangewezen: dokter Ibrahim Jaafari (57), een sjiitische balling die jarenlang ijverde binnen de onder Saddam verboden Dawa-partij, en dokter Rowsch Shaways (57), de huidige voorzitter van het Koerdische parlement in Irak. Voor de post van eerste minister, een belangrijker positie dan die van president, werd eerder al dokter Ayad al-Alawi (59) aangewezen. Al-Alawi is medeoprichter van het Iraaks Nationaal Akkoord, een oppositiebeweging die vooral bestaat uit ex-Ba’ath-partijleden die om de een of andere reden in ongenade waren gevallen bij Saddam. Het Iraaks Nationaal Akkoord stond erg dicht bij de Amerikaanse inlichtingendienst CIA.

De Amerikanen waren gisteren tijdens de ceremoniële toespraken opvallend afwezig. De CPA, Coalition Provisional Authority, die het tot dusver voor het zeggen had in Irak, houdt op 30 juni op te bestaan. De VS zullen dan niet meer dan een ambassadeur hebben in Irak, zij het dat hij zal kunnen beschikken over de grootste Amerikaanse ambassade ter wereld, die voorlopig in dezelfde gebouwen zal blijven zitten als de CPA. Enkele van de kersverse Iraakse ministers deden gisteren, na afloop van de ceremonie, erg hun best om de westerse journalisten ervan te overtuigen dat de machtsoverdracht meer is dan een cosmetische operatie.

„Nee, op 1 juli is het niet meer hetzelfde als op 30 juni”, zei minister voor Industrie en Bodemrijkdommen dokter Hajem al-Hassani (48). „We gaan een of andere overeenkomst afsluiten over hoe lang de Amerikaanse troepen nog in Irak zullen blijven. Er komt daar ook een nieuwe VN-resolutie over.” De Amerikaanse troepen, aldus al-Hassani, „zullen vertrekken zodra wij zelf in staat zijn om voor onze veiligheid te zorgen. Als ze nu zouden vertrekken, zou het land in chaos worden gestort.”

Al-Hassani stelde dat „de woede van de Irakezen zal kalmeren zodra ze zien dat wij echt wel een soevereine regering zijn.”

Nationaal veiligheidsadviseur Mowaffak al-Rubaie, die zijn post in de overgangsregering behoudt in de nieuwe interim-regering, wilde gisteren geen kwaad woord horen over de Amerikanen of de nieuwe Iraakse regering. „Op 30 juni zullen [de Amerikaanse proconsul] Paul Bremer en zijn team vertrekken. We zullen een mooi afscheidsfeest voor hen bouwen. President Bush heeft een visie gehad voor de bevrijding van Irak en we zijn hem daar heel dankbaar voor. Vanaf 1 juli zal de beslissingsmacht in Irak liggen bij de eerste minister en de premier en niet langer bij Paul Bremer. Irak zal dan een soevereine staat zijn.”

De Iraakse strijdkrachten, aldus al-Rubaie, zullen integraal deel uitmaken van de bevelsstructuur van de multinationale troepenmacht. „Wij worden geconsulteerd over alle belangrijke operationele beslissingen. Maar laten we eerlijk zijn: wij hebben de multinationale troepenmacht nog nodig hebben in de nabije toekomst. Want wij zijn nog niet klaar met het opleiden van onze nieuwe politiemacht en het leger. Wij gaan onze vrienden nog nodig hebben.”

Hoe lang de „Amerikaanse vrienden” nog in Irak zullen blijven, daarover wilden de Iraakse ministers zich gisteren nog niet uitspreken.