Dat heeft de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) dinsdag bevestigd. Zij stonden vermeld in een schaduwadministratie die in februari werd ingeleverd bij het landelijk politiekorps in Driebergen. Toen de administratie vijf dagen later het kantoor van de NMa binnenkwam, had een aantal bouwconcerns al een beroep gedaan op de clementieregeling. Die regeling schrijft voor dat bedrijven kortingen tot 100 procent op hun boete kunnen krijgen, indien ze zelf hun overtredingen van de kartelwetgeving melden.

De bedrijven wisten van het bestaan van de schaduwboekhouding, blijkt uit een reconstructie van NRC Handelsblad, dankzij het feit dat tegelijkertijd met de politie ook De Telegraaf een kopie van dezelfde schaduwboekhouding had ontvangen. Een journalist van die krant vroeg vervolgens betrokken bouwbedrijven om commentaar, waarna de alarmbellen gingen rinkelen.

In Driebergen meldde zich een man met „een dik pak papier onder de arm” dat de schaduwadministratie bleek te bevatten van bouwbedrijf Boele & Van Eesteren, een dochterbedrijf van Volker Wessels. Daarin stonden kartelafspraken beschreven uit de periode tussen 1995 en 2001 in de zogenoemde utiliteitsbouw (scholen en kantoren). Vervolgens meldden onder meer Volker Wessels, maar ook BAM, Heijmans en Ballast Nedam als enkele van de naar schatting negentig bedrijven hun betrokkenheid bij de afspraken. De administratie toonde aan dat de bouwfraude veel dieper was geworteld dan tot dan was aangenomen.

GroenLinks-Tweede-Kamerlid Marijke Vos, de voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie die de bouwfraude onderzocht, noemt het „onverteerbaar” dat de bouwbedrijven forse boetes lijken te ontlopen door het optreden van justitie. Ze eist opheldering van de ministers Donner (Justitie) en Brinkhorst (Economische Zaken), die gaat over de NMa. GroenLinks gaat via commissies van de Kamer vragen om een brief waarin de bewindslieden tekst en uitleg geven.

De schaduwboekhouding van Boele & Van Eesteren was aanleiding om een regeling af te kondigen voor bedrijven die voor 1 mei schoon schip maakten met hun deelname aan de bouwfraude. Ongeveer 400 bedrijven deden dat. Als zij dat niet zouden hebben gedaan, en later zou blijken dat ze toch schuldig waren aan bouwfraude, lopen de ondernemingen het risico dat ze geen opdrachten van de overheid krijgen.

De NMa zegt niet af te willen van de clementieregeling. „Die blijkt ook in het buitenland goed te werken. Het geeft bedrijven de mogelijkheid uit een kartel te stappen.”