De weg van Rome naar de kust bij Ostia werd maandag voor de derde keer deze maand door de politie voor het verkeer gesloten. Telkens was het pijnbomenbos van Castelfusano, met daarin de presidentiële residentie is, het lijdend voorwerp. Het bos ligt vlak bij Ostia. De brand leek zondag zo dichtbij te komen dat strandgasten een veilig heenkomen zochten. Hetzelfde overkwam recreanten aan de Toscaanse en de Siciliaanse kust. Ook het gebied rond Napels is zwaar getroffen.

Het is niet voor het eerst dat Italië in de zomer wordt getroffen door bosbranden. Elk jaar gaan er bossen en natuurgebieden verloren. De laatste decennia neemt de schade echter sterk af. In 2000 ging er 114.000 hectare verloren, vorig jaar 27.000 hectare. Eén hectare is ongeveer zo groot als twee voetbalvelden.

Maar dit jaar worden gaat het weer de verkeerde kant op. Volgens het European Forest Fire Information System, onderdeel van de Europese Commissie, ging alleen al vorige week ruim 26.000 hectare aan natuurgebied in rook op. Dat is evenveel als de schade over heel 2016.

Van de meeste branden wordt vermoed dat ze zijn aangestoken. Maandag werden er in Italië vier personen opgepakt op verdenking van brandstichting. Het zou niet voor het eerst zijn dat er brandstichters aan het werk zijn. Tot aan het begin van deze eeuw was het de brandstichters er meestal om te doen bouwgronden te verkrijgen. Daaraan maakte een wet in 2000 een einde, althans op papier. Bos en natuurgebied mogen na een brand vijftien jaar geen andere bestemming krijgen.

Maar wat heet natuur? „Waar het in Napels brandt, komen later illegale vuilstortingen”, schrijft Roberto Saviano in La Repubblica. Saviano is de schrijver van het boek ”Gomorra”, een aanklacht tegen de Napolitaanse maffia. Sinds de publicatie ervan leeft hij onder permanente politiebescherming. Ook de afvalverwerking in Napels heeft er banden met de maffia.

In Rome is er nog wat anders aan de hand. De groenvoorziening in de metropool wordt grotendeels uitbesteed aan coöperaties. Er gaat nogal wat geld in om. In 2015 bleek dat een van de coöperaties een dekmantel was van de georganiseerde misdaad. Sindsdien staat het onderhoud van parken en bossen op een laag pitje, omdat de samenwerking werd verbroken. „Het vermoeden is”, zo schrijft het hoofdstedelijke dagblad Il Messaggero, „dat de branden zijn aangestoken om de gemeente te dwingen een nieuwe aanbesteding uit te schrijven.” De krant meent dus, ironisch genoeg, dat een of meer coöperaties de aanbesteding willen winnen om de natuur te beschermen.

De burgemeester van Rome klaagt intussen dat de brandweer te laat reageert. Er zouden te weinig blusvliegtuigen en blushelikopters in Italië actief zijn. Er staat een deel ongebruikt in de hangaar. Feit is dat het calamiteitenplan in Rome al negen jaar niet is aangepast aan de veranderende omstandigheden. Bovendien zit de burgerbeveiliging in Rome al acht maanden zonder chef.

De verantwoordelijkheid voor de brandbestrijding ligt voorlopig bij het hoofd van de politie, die met zo’n 26.000 agenten en een overbelaste hoofdstedelijke infrastructuur, al alle hens aan dek heeft.