Voor de invoering hadden gemeenten nauwelijks mogelijkheden lastige klanten te bestraffen. Zij konden alleen mensen de toegang tot een gebouw ontzeggen. Vaak doen ambtenaren van de sociale diensten ook geen aangifte, omdat dat veel tijd kost.

Voorzitter T. Thissen van Divosa, de vereniging van directeuren van sociale diensten, heeft zijn bedenkingen over de nieuwe koers, zo heeft hij donderdag laten weten. De beste sanctie is volgens hem nog steeds aangifte. Wel moeten er dan betere afspraken komen tussen enerzijds politie en openbaar ministerie en anderzijds overheidsdiensten die direct contact met burgers hebben, zoals sociale diensten, burgerzaken en scholen.

Thissen erkent dat ambtenaren bij sociale diensten soms onheus worden bejegend of met agressie worden geconfronteerd. Dan zijn sancties op hun plaats. Maar een sociale dienst kan niet tegelijkertijd slachtoffer, klager en rechter zijn. „We moeten wel de regels van de rechtsstaat respecteren.”

Volgens staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken is echter geen sprake van omzeiling van die regels. „De uitkeringsgerechtigde kan altijd in beroep gaan bij de rechter.” Rutte gaat ervan uit dat gemeenten begrip zullen opbrengen voor mensen die uit teleurstelling tijdens een gesprek met een ambtenaar uit hun slof schieten. „Maar als ik directeur van een sociale dienst was, zou ik die mensen aanpakken die bewust binnenkomen om te intimideren.”

Onder de leden van Divosa zijn er directeuren die de nieuwe wet toepassen, maar ook directeuren die het met het principiële standpunt van de Divosa-voorzitter eens zijn. Thissen heeft geen idee hoeveel gemeenten gebruik maken van de ruimere strafmogelijkheden in de nieuwe wet.