„Dat was nodig, anders had ik het niet gedaan”, aldus Van Aartsen donderdag na afloop van overleg in de VVD-top. Hij maakt zich geen zorgen over de goede afloop. Volgens Van Aartsen wordt hij volledig gesteund door zijn eigen partij en heeft hij donderdag ook „een heel plezierig gesprek” gehad over de kwestie met CDA-fractieleider Verhagen.

Eerder op de dag nam zowel vice-premier Zalm van de VVD als Verhagen afstand van Van Aartsen. Zalm zei dat het besluit over een nieuw kiesstelsel niet kan worden uitgesteld tot na de zomer, zoals Van Aartsen wil. Hij wees er op dat in het regeerakkoord is afgesproken dat het kabinet voor de zomer met een wetsvoorstel komt voor een nieuw kiestelsel. Als Van Aartsen daarvan wil afwijken, zal hij de coalitiepartners CDA en D66 daarvan moeten overtuigen, aldus Zalm.

Premier Balkenende en vice-premier De Graaf (D66) willen ook niet dat de beslissing op de lange baan wordt geschoven. Verhagen stelde zich donderdag op achter Balkenende en De Graaf.

De kwestie draait om de afspraak in het regeerakkoord dat er een nieuw kiesstelsel komt. Een wetsvoorstel daartoe zou voor de komende zomer naar de Raad van State moeten worden gestuurd.

Het plan waar De Graaf mee is gekomen kan niet op steun van de Kamer rekenen. De D66-minister wil de burger twee stemmen te geven: één voor een landelijke en één voor een regionale kandidaat, maar CDA noch VVD voelt voor de opzet die De Graaf daarbij heeft gekozen, evenmin als oppositiepartij PvdA.

Woensdag schoof De Graaf wel op in de richting van een meerderheid van CDA en PvdA, die zogeheten enkelvoudige districten willen, waarvan maar één kandidaat naar de Tweede Kamer gaat. Dat schoot de VVD in het verkeerde keelgat. Van Aartsen dreigde De Graaf meteen met een kabinetscrisis als die zonder steun van de VVD een wetsvoorstel in elkaar gaat zetten.

Zalm zei donderdag te hopen dat de „goede sfeer terugkeert” in de coalitie en dat men „niet elkaar in de gordijnen jaagt”. Hij vindt dat een „uiterste poging moet worden gedaan om er binnen de coalitie uit te komen”. Het kabinet spreekt hierover vrijdag.