Haar onderzoek naar de Choral Evensong in Nederland heeft ze afgerond; dit najaar hoopt musicus en theoloog Hanna Rijken te promoveren. Uit haar studie blijkt dat veel mensen die zondags niet naar de kerk gaan, doordeweeks wel een Choral Evensong, een liturgische viering naar anglicaans model, bezoeken. „Waarom? Dat is de kracht van de schoonheid van muziek en teksten: psalmen, nieuwtestamentische lofzangen, geloofsbelijdenis. Maar ook het ritueel en de stilte.”

Pilot

In februari startte Rijken in de Utrechtse binnenstad een pilot: twee maanden lang elke week op koopavond een interkerkelijke Choral Evensong in een binnenstadskerk. „Dat trok veel mensen. We kregen positieve reacties. En ook pastorale vragen, na afloop, als we naar de pub gingen.”

Rijken speelde in die vieringen een rol als cantor. „Maar bij de anglicanen doen geestelijken dat: er zijn een dean en een precentor, allebei geordineerd.”

Toen de vraag kwam wat het vervolg zou worden op de pilot, is besloten van de Evensong een van de pioniersplekken van de Protestantse Kerk in Nederland te maken. Rijken, die haar kerkelijke opleiding eerder al afrondde, is vervolgens door de PKN parttime als predikant in algemene dienst beroepen voor deze plek. Zaterdagavond is in de Domkerk de bevestigings- en intrededienst.

Heiligheid

Veel pioniersplekken van de PKN zoeken het in nieuwe en populaire vormen. Rijken: „Dit is juist een klassieke, traditionele liturgische vorm. We gebruiken het 16e-eeuwse Book of Common Prayer. De psalmteksten worden in de King Jamesvertaling gezongen. Juist in gewijde taal en kwalitatief hoogstaande muziek ervaren mensen een stukje heiligheid.”

Ze vindt het belangrijk dat het initiatief kerkelijk is ingebed. „Anders wordt het een concert.” Tegelijk hebben de evensongs een sociale functie. „In Engeland gaan de mensen na afloop naar de pub: het publieke domein. Dat deden we tijdens de pilot ook; en dat blijven we doen. Juist dan komen er vaak pastorale vragen, bijvoorbeeld over de teksten die aan de orde waren in de viering. Op termijn kunnen we misschien ook Bijbelstudies gaan doen.”

Ze heeft straks een „wonderlijke parochie”, zegt Rijken. „De hele stad, en nog breder. Waarbij de muziek eenheid geeft, en de teksten verbinden, ook met de kerk van alle tijden en plaatsen. Het mooie is dat het initiatief gedragen wordt door heel kerkelijk Utrecht.”

De pioniersplek is vooral gericht op mensen die niet betrokken zijn bij de kerk. Is het doel dat ze uiteindelijk de weg naar de kerk vinden? „Dat is het spannende van pioniersplekken. Natuurlijk, de zondagse eredienst met preek en sacramenten is mij zeer dierbaar. De Choral Evensong staat daar echter niet los van; er is een nauwe samenhang. In de evensong wordt de lof Gods gaande gehouden, in Engeland zelfs alle dagen van de week. En dan gaan mensen door de kracht van de muziek vanzelf meedoen, terwijl ze soms niet gelovig zijn. Dat vind ik heel bijzonder.”