PKN: Gesprek moet vooral geestelijk zijn
Het synodebestuur van de Protestantse Kerk in Nederland wil de uitnodiging voor een gesprek met het moderamen van de Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk onder voorwaarden aanvaarden. Dat gesprek zal echter, volgens het moderamen, niet over materiële zaken kunnen gaan omdat er op dit moment een rechtsprocedure loopt, aangespannen door ruim vijftig gemeenten die behoren tot de HNHK.
Dit staat in een brief die het moderamen van de synode van de PKN donderdag heeft verstuurd aan de scriba van de HNHK, ds. R. van Kooten. Het schrijven is een antwoord op het verzoek van het moderamen van de HNHK om overleg over een „humane oplossing van de zakelijke problematiek.”
„Alvorens op uw verzoek in te gaan, zouden wij graag van u eerst een reactie ontvangen op de dringende oproep die de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland tijdens haar eerste vergadering op 14 mei deed, om de eenheid te bewaren en de kerk niet te scheuren”, zo begint de brief. „Voor de synode had deze oproep grote betekenis. Zo is ook voor het moderamen niet het gesprek over stoffelijke zaken het belangrijkste, maar dat over de geestelijke situatie waarin de kerk terecht gekomen is. Naast het zakelijke geding heeft u ook een confessioneel geding met ons. Beide kunnen echter niet van elkaar worden gescheiden. Het moderamen hoopt dat niet het stoffelijke, maar het geestelijke bij u prioriteit heeft.”
Het synodebestuur geeft verder aan in principe bereid te zijn tot een gesprek. „Wij willen u ook in alle eerlijkheid wijzen op problemen die een gesprek tussen u en ons met zich meebrengt. U -althans de meeste gemeenten die bij de nieuw gevormde kerk behoren- zijn met de Protestantse Kerk in Nederland in een proces verwikkeld waarin door u om een verklaring voor recht is gevraagd. Hierdoor is de gespreksruimte zeer ingeperkt. U zult ons daarom hopelijk niet euvel duiden dat een gesprek met u niet kan gaan over de kerkelijke goederen en andere stoffelijke zaken.”
Het moderamen verwijst vervolgens naar de werkzaamheden van de commissie van bijzondere zorg. „Het moderamen kan en wil deze Commissie niet passeren. Voor het moderamen met u in gesprek kan gaan over de zaken zoals die hierboven verwoord zijn, zou het graag van u vernemen wat uw officiële standpunt is over het werk van de door de generale synode ingestelde Commissie van Bijzondere Zorg. Ook vragen wij van u om aan te geven of u -en de gemeenten die verklaard hebben bij u te willen horen- bereid bent om het gesprek met de Commissie van Bijzondere Zorg niet uit de weg te gaan.”
In de brief vraagt het synodebestuur verder informatie „over het kerkgenootschap dat u hebt geïnstitueerd.” Zo wil het moderamen van de PKN graag informatie over de kerkordelijke structuur van de kerk en van de leden van het moderamen. „Het moderamen wil graag op een geordende wijze met u omgaan, dat wil zeggen via correspondentie en nader overleg en niet in een situatie geplaatst worden waarin we elkaar via de pers te woord staan of zelfs bestrijden. Het acht dit in strijd met de waardigheid van de kerk en het beeld dat de kerk in de samenleving oproept.”
Ds. Van Kooten zegt desgevraagd dat hij de brief eerst in het moderamen wil bespreken voordat hij met een officiële reactie komt. „Wel wil ik in een persoonlijke reactie zeggen dat ik ervan schrik dat deze brief nu in de pers is gekomen terwijl het moderamen van de PKN zelf aangeeft het gesprek niet via de pers te willen voeren. Dat roept bij mij een negatief gevoel op. Ook is mijn eerste reactie niet positief omdat ik niet een open opening proef. Dat wij om een gesprek verzocht hebben, heeft alles te maken met het optreden van de commissie van bijzondere zorg. Nu wordt door de PKN min of meer als voorwaarde voor een gesprek gesteld dat we die commissie aanvaarden. We zullen de door de PKN in de brief gestelde vragen beantwoorden en mogelijk vragen om een echt open gesprek.”