Dat blijkt uit twee onderzoeken waarvan de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de resultaten woensdag heeft gepubliceerd. Nog geen van de onderzochte organisaties voldoet aan de verwachtingen, al hebben Deloitte, PwC en KPMG op het gebied van gedrag en cultuur wel meer bereikt dan de overige accountantsbureaus.

De Grote Vier, zoals Deloitte, PwC, KPMG en EY ook wel worden genoemd, geven nog altijd te vaak te makkelijk een goedkeurende verklaring bij een jaarrekening. De AFM heeft 32 wettelijke controles tegen het licht gehouden. In negentien gevallen was de controleverklaring onvoldoende onderbouwd. Het ging daarbij om „ernstige tekortkomingen”, zei AFM-bestuurder Gerben Everts.

Zo wordt onvoldoende gecontroleerd wat een onderneming doet om fouten in de boekhouding te voorkomen. Verder worden detailcontroles en cijferanalyses niet goed uitgevoerd. De aard van de tekortkomingen is vergelijkbaar met de resultaten van een vorig onderzoek in 2014, aldus de toezichthouder.

Waar het gaat om hun eigen organisatie, bewegen de accountantsbureaus vooral te traag. Ook hebben zij te weinig inzicht in de effecten van de veranderingen die zij wel doorvoeren. Het lukt nog niet om doelstellingen te vertalen in concreet gewenst gedrag van medewerkers.

De AFM is teleurgesteld over de uitkomsten maar ziet nog geen aanleiding om aanbevelingen te doen voor aanscherping van wet- en regelgeving. Wel vindt de toezichthouder dat de accountantsorganisaties veel meer werk moeten maken van de veranderingen die nodig zijn om de kwaliteit structureel te verbeteren. Everts sloot niet uit dat de toezichthouder boetes zal opleggen.

Brancheorganisatie NBA ziet in het rapport een bevestiging van de noodzaak voor de accountantskantoren om sneller en beter te veranderen. „Ik heb er veel vertrouwen in dat onze sector ook deze volgende stap kan maken”, zei voorzitter Pieter Jongstra.