Strijders van de terreurorganisatie Islamitische Staat verdedigen daar de overblijfselen van de officieuze hoofdstad van het kalifaat in Irak dat IS drie jaar geleden uitriep.

Speciaal in stedelijke oorlogvoering getrainde eenheden trekken langs twee haaks op elkaar staande wegen op naar het hart van het oude stadscentrum, om de overgebleven jihadisten in vier parten te isoleren. De troepen moeten het terrein van huis tot huis op de extremisten zien te veroveren. De straten zijn te smal om pantservoertuigen in te zetten, maar de Iraakse eenheden krijgen luchtsteun van helikopters.

In het gebied zouden nog 100.000 burgers vastzitten. Volgens Lise Grande, humanitair coördinator van de Verenigde Naties in Irak, zijn er berichten dat ze door IS als menselijk schild worden gebruikt.

Achter de langzaam vorderende Iraakse strijdkrachten ontstonden vluchtroutes. Via een daarvan wisten zaterdag in een tijdsbestek van twintig minuten minstens honderd burgers een gebied ten westen van de stad te bereiken dat in handen is van regeringstroepen. Onder hen waren gezinnen met gewonde en ondervoede kinderen.

De regering wil Mosul in de komende week volledig bevrijd hebben. Volgens militaire analisten heeft de regeringscampagne vaart gewonnen nadat IS woensdag zelf de al-Nurimoskee opblies. Daarvoor hield het leger zich nog in om het 850 jaar oude gebedshuis, waar IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi op 4 juli 2014 het kalifaat uitriep, te ontzien. Volgens Amerikaanse en Iraakse functionarissen is Baghdadi al kort nadat het offensief op Mosul begon uit de stad vertrokken.

In Syrië wordt momenteel gevochten om de stad Raqqa, het laatst overgebleven grote IS-bolwerk in het land. Ook daar lijkt IS het onderspit te delven.

De grote vraag is wat er met IS gaat gebeuren als hij in Syrië en Irak militair wordt verslagen. Terreurdeskundigen vrezen dat IS zich zal omvormen tot een terreurbeweging als al-Qaida en zich zal richten op het plegen van aanslagen, zowel in het Midden-Oosten als daarbuiten.

Ongekende wreedheden

In 2014 riep IS-leider Baghdadi het kalifaat uit en maakten zijn strijders een ongekend snelle opmars in Syrië en Irak. Binnen korte tijd bezetten zij grote delen van deze landen en hadden daarmee de controle over meer dan 10 miljoen burgers.

Het optreden van IS kenmerkte zich door ongekende wreedheden. Complete dorpen werden uitgemoord. Ook ontvoerde de radicale beweging een groot aantal buitenlanders, die veelal door onthoofding om het leven werden gebracht. Video’s daarvan werden wereldwijd verspreid.