Lubbers: Kohl was een wijze reus
De Nederlandse oud-premier Lubbers noemt de overleden Helmut Kohl een „wijze reus”. Dat zegt hij in een verklaring tegenover deze krant.
Lubbers’ ambtsjaren liepen grotendeels parallel met die van de overleden Duitse bondskanselier. Ze hebben elkaar „goed gekend”, zegt de oud-premier. „De eerste keer dat ik hem ontmoette was eind zeventiger jaren van de vorige eeuw. Wim Aantjes was toen fractievoorzitter van het CDA en ik zijn vice.” Samen reisden wij naar de toenmalige fractievoorzitter van de CDU.”
Die eerste ontmoeting had plaats toen ook Kohl nog fractievoorzitter was, van de Duitse christendemocratische CDU. Toenmalig kanselier was Helmut Schmidt. „Het was bij ons in de tijd van de ophanden zijnde troonswisseling”, herinnert Lubbers zich.
Toen Lubbers terug was in Nederland, viel hem op dat anderen om hem heen Kohl heel anders inschatten dan hij zelf. „Hoe enthousiast ik ook over Helmut Kohl was, anderen typeerden hem als provinciaals. Dat vond ik toen vreemd. Voor mij bleek hij al direct een ”man uit het volk”, die wist wat er onder zijn kiezers leefde.”
Later groeide de CDU’er uit tot „reus”, zegt Lubbers. Dat was vooral in de tijd na de val van de Berlijnse Muur in november 1989. In een tijd van een paar jaar wist hij de zes Oost-Duitse deelstaten bij de West-Duitse te integreren.
Anders dan vaak wordt gedacht, heeft Lubbers aan die tijd „de beste herinneringen”, zegt hij. „Kohl was moedig. Denk maar eens aan het gaan voor de 1-op-1-verhouding van Ost- en Westmarken.”
Tegelijk was hij wijs, zegt Lubbers. „Direct na de Val van de Muur peilde hij ook bij mij de mogelijkheid de grens met Polen naar het oosten te verschuiven. Ik verklaarde mij faliekant tegen. Al na enkele maanden was dat verlangen van tafel en kon het tot de Duitse hereniging komen.”
Later kwam er wel een scheiding tussen de twee, geeft de oud-premier toe. Dat was in 1994, toen Lubbers na zijn terugtreden als CDA-premier kandidaat werd als opvolger van Jacques Delors als voorzitter van de Europese Commissie. Kohl blokkeerde dat, wat vaak wordt gezien als wraak voor de kritische houding van Lubbers rond de Poolse grenskwestie. „Natuurlijk haakte dat”, zegt Lubbers nu over die Europese blokkade, „maar ik werd welgemoed hoogleraar globalisering. Voor mij blijft Helmut Kohl een dierbare collega voor vele, vele jaren en de man die na de Val van de Muur, vrucht van opstandige burgerbewegingen tegen het Sovjet-regime in Hongarije, Tsjechoslowakije en vooral in Polen met Solidarnosc, als bondskanselier geschiedenis schreef met de Duitse hereniging. Dat deed hij geweldig. Ik zie dus niet om in wrok.”