Het begon in 1417 met een kapel, gewijd aan Sint-Antonius. Op oude platen is het puntvormig dak te zien waaronder de toen nog rooms-katholieke Delfshavenaren samenkwamen. In 1572 ging de gemeente over tot het protestantisme en een kleine twee eeuwen later, in 1761, kreeg het bedehuis zijn huidige vorm. Het dak werd 3,6 meter verhoogd en kreeg een jaar later een koepeltoren.

Over Delfshaven en zijn bedehuis zou een boek te schrijven zijn, bijvoorbeeld als het gaat over de pelgrimvaders die hier in de zeventiende eeuw inscheepten om hun reis naar de nieuwe wereld te maken. Ds. A. Markus, met ds. W. M. van Laar predikant in de gemeente, en oud-ambtsdrager Maarten Geleijnse willen het echter vooral over de gemeente hebben. Bewust heeft de hervormde gemeente er in 1992 voor gekozen de kerk te verkopen aan de Stichting Oude Hollandse Kerken, waarbij zij als belangrijkste huurder het gebouw kon blijven gebruiken. Geleijnse: „We stonden voor een restauratie die miljoenen zou gaan kosten. Dat was te veel gevraagd na het opheffen van predikantsplaatsen en het sluiten van kerkgebouwen. In onze gemeente kwamen uiteindelijk de wijkgemeenten van gereformeerdebonders, confessionelen en een groepje oecumenisch ingestelde christenen samen.”

Ds. Markus typeert zijn gemeente als „vrolijk orthodox.” De vensters naar buiten staan open, menen de twee. Dat blijkt onder meer uit de pioniersplek Geloven in Spangen die vanuit de gemeente is opgericht. Deze multiculturele gemeenschap is op weg naar verzelfstandiging. Ook inloophuis De Brug aan de overkant van de Aelbrechtskolk, waar de kerk aan ligt, is kenmerkend voor het missionaire karakter van de gemeente.

De predikant benadrukt dat dit geen losse projecten zijn, maar dat de gemeenteleden allemaal worden toegerust om hun geloof in het dagelijks leven handen en voeten te geven. „Discipelschap en navolging zijn termen die veelvuldig in ons beleidsplan voorkomen.”

Veel kerkgangers voelen zich ook echt pelgrims, weet ds. Markus. „Zoals ds. A. F. Troost in de berijming van Psalm 84 spreekt over een huis vol pelgrims. Ze komen hier op kracht, om van kracht tot kracht voort te kunnen gaan. Als ze hun leven hier niet meer in het perspectief van Gods Woord kunnen zien, kunnen ze dat nergens meer. De secularisatie heeft haar slag geslagen.”

Toch zien de mannen dat de secularisatie ook kansen biedt, hoe tegenstrijdig dat ook klinkt. „Het gaat weer om de hoofdzaken, om de kern, want we hebben elkaar als christenen nodig”, aldus ds. Markus. „Onze jonge mensen hebben klasgenoten, studiegenoten of collega’s die niet gelovig zijn. Hun vraag is: Gelooft iemand in de Heere Jezus? Van wat voor kerk iemand is, is voor hen niet relevant.”

Geleijnse, die al sinds de jaren zestig in de Oude of Pelgrimvaderskerk komt, zag de gemeente in die jaren vergrijzen. Tot zijn schaamte moet hij bekennen dat hij met een groepje kerkenraadsleden onderzocht of er elders een goedkopere plaats was om te kerken. „Ik was te kleingelovig om in te zien dat we juist hier moesten zijn.” Nu is hij blij dat er weer zo veel jonge mensen naar de diensten komen. Studenten, jonge gezinnen, „soms hebben we wel acht dopelingen in een dienst.” De vernieuwingen in de liturgie, waarbij gekozen werd voor het Liedboek voor de Kerken, en het aanhouden van de vrouw in het ambt na het samengaan met de confessionelen, hebben er bij de oudere generatie niet toe geleid dat ze afhaakte. Geleijnse: „De psalmen staan bij mij hoog aangeschreven, bijvoorbeeld Psalm 119, waar gesproken wordt van Gods trouw van geslacht op geslacht. Dat geldt zeker bij dit jubileum.”

Viering zes eeuwen kerk in Delfshaven

Op verschillende momenten staat de gemeente rond de Pelgrimvaderskerk stil bij het 600-jarig bestaan van haar bedehuis. Zo vindt er op 18 juni een dankdienst plaats waarin Psalm 84 centraal staat. Eind september belegt de gemeente een debatavond over de rol van religie in de samenleving. Hieraan neemt burgemeester Aboutaleb van Rotterdam deel.

Voorafgaand aan de dankdienst belegt de plaatselijke stichting die verantwoordelijk is voor de exploitatie van de kerk ”Pilgrim Harbour”. Tijdens dit evenement vindt er op 16 juni een jubileumconcert plaats waarin muziek uit de afgelopen zes eeuwen te horen is. Op 17 juni is er een zogenaamde muziekroute gepland door Delfshaven. ’s Avonds vindt er een afsluitend concert plaats op het nabijgelegen Piet Heynsplein.

Lees ook in Digibron:

Oude of Pelgrimvaderskerk opnieuw in gebruik genomen (De Waarheidsvriend, 19-11-1998)

Oude kerk Delfshaven weer in gebruik (Reformatorisch Dagblad, 12-11-1993)

Oude Kerk Delfshaven wordt gerestaureerd : Werk duurt tien jaar en kost 2,4 miljoen gulden (Reformatorisch Dagblad, 02-05-1992)

Pilgrim Fathers overnachtten in Delfshaven (Reformatorisch Dagblad, 27-12-1985)