Een overblijfsel van de noordelijke toren van het World Trade Center die op 11 september 2001 in New York neerkwam, is nu een gedenkplek in het nieuwe hoofdkwartier van de NAVO in Brussel.

Als nagedachtenis aan 9/11 en omdat het de enige keer in de geschiedenis van het bijna zeventigjarige militaire bondgenootschap was dat artikel 5 uit de kast kwam: een aanval op één is een aanval op allen. En dus schoten NAVO-landen de Verenigde Staten te hulp in hun strijd tegen terrorisme. Tot op de dag van vandaag.

Niet eerlijk

Uitgerekend tegen dat decor las de Amerikaanse president Trump gisteren bij de opening van het nieuwe NAVO-hoofdkwartier 23 van de 28 lidstaten de les. Als een schoolmeester die zijn klas een standje geeft. „Jullie doen niet wat je moet doen. Dat is niet eerlijk voor de Amerikaanse belastingbetaler.”

Volgens Trump is 2 procent van het bruto binnenlands product voor defensie gezien de huidige „kwaadaardige dreigingen het absolute minimum.”

Geen woord over artikel 5, de basis waarop de NAVO drijft. Wel: „Over de laatste acht jaar hebben de Verenigde Staten meer aan defensie gespendeerd dan alle andere lidstaten samen. Had iedereen 2 procent geïnvesteerd, dan hadden we nu nog eens 119 miljard dollar extra gehad voor onze verdediging en de financiering van NAVO”, aldus Trump.

Hij vergeet echter dat de NAVO-landen geen contributie betalen, maar via hun eigen defensiebegroting mensen en middelen ter beschikking stellen aan het bondgenootschap.

De gezichten van de Europese leiders spraken boekdelen. Bijvoorbeeld dat van premier Rutte. Nederland besteedt net boven de 1 procent van het bruto binnenlands product aan defensie.

Binnen de NAVO is afgesproken dat 2 procent de norm is. Voor Nederland betekent dat 6 miljard euro extra naar defensie zou moeten. Andere achterblijvers zijn Duitsland, Frankrijk en Italië.

Rutte vindt dat Trump „een punt heeft.” Hij en de andere „wanbetalers” (quote Trump) gaan „strafregels schrijven”, zei de premier na afloop van de top. „Jaarlijks maken we een nationaal plan hoe de doelstelling te realiseren. We hebben er als kabinet al een kleine miljard bijgedaan, maar er is meer nodig. Het is ook een onderwerp aan de formatietafel.”

Muren

Het keurig opgestelde ‘klasje’ kreeg een extra oorvijg van de Amerikaanse president, toen hij zei niet te weten wat het nieuwe NAVO-bastion heeft gekost. „Maar het is wel prachtig.” Het kostte overigens 1,12 miljard euro.

De enige die Trump openlijk een beetje van repliek kon dienen, was de Duitse bondskanselier, Angela Merkel. Bij een restant van de Berlijnse Muur, ook opgesteld bij de NAVO, zei ze: „Niet het bouwen van muren, maar open samenlevingen die op gemeenschappelijke waarden zijn gebouwd, maken ons succesvol.” Trump wil een muur laten bouwen tussen de Verenigde Staten en Mexico.

Ook Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NAVO, hamerde op gelijke verdeling van de militaire lasten. „Een sterke NAVO is goed voor Europa en goed voor Amerika.” In de strijd tegen IS neemt de NAVO volgens Stoltenberg geen gevechtsrol op zich. „Dat doen individuele lidstaten al. Het bondgenootschap moet de politieke eenheid behouden in de strijd tegen terreur.”

Rutte kondigde in dit verband de inzet van een KDC-10-tanker en een transportvliegtuig aan, voor de tweede helft van dit jaar.

De kennismaking met zijn collega’s zal de premier van Montenegro, Dusko Markovic, zich nog lang heugen. Hij was er gisteren bij omdat zijn land binnenkort als 29e lid toetreedt tot de NAVO. Dit zeer tegen de zin van de Russen. Bij een rondgang door het nieuwe pand werd Markovic op gegeven moment door Trump opzij geduwd. Die wilde vooraan staan bij het fotomoment.