Het kan verkeren. De man die tijdens zijn verkiezingscampagne voor het presidentsschap van de Verenigde Staten de grootste criticaster van de NAVO was, komt uitgerekend het gloednieuwe hoofdkwartier van het militaire bondgenootschap in de Brusselse buitenwijk Evere openen.

De kolos, een pand met veel glas en boogvormen, bestaat uit verschillende vleugels die als vingers in elkaar grijpen. De symboliek typeert „de verwevenheid en samenwerking van de NAVO-landen.” Het besluit tot nieuwbouw werd eind vorige eeuw genomen, toen de NAVO negentien lidstaten telde. Met de toetredding van Montenegro zijn er dat binnenkort 29. Het totale project kostte 1,1 miljard euro. De Nederlandse bouwer BAM was de hoofdaannemer. De verhuizing van de 4000 man personeel (van de NAVO zelf en van de delegaties van de lidstaten) moet eind dit jaar zijn afgerond.

Geld

Anders dan zijn voorgangers George Bush en Barack Obama trekt Donald Trump geen twee dagen uit voor de NAVO. De „speciale bijeenkomst” duurt morgenavond maar een paar uur. En in die tijd wordt er door Trump, de Britse premier Theresa May, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Turkse president Erdogan en de staats- en regeringsleiders van de 24 andere NAVO-landen vooral gegeten. Elke lidstaat krijgt drie minuten tijdens het diner voor zijn bijdrage. Het gesprek gaat over geld. „Of ze betalen alsnog, of ze moeten vertrekken”, waarschuwde Trump.

Europese NAVO-landen moeten dus de knip trekken. Afspraak is dat 2 procent van het bruto nationaal product –zeg maar: de welvaart– aan defensie moet worden besteed. Of in Twittertaal van de president van de VS: „Pay out and be relevant – betaal en doe mee.” En daar worden ze bij de NAVO een beetje zenuwachtig van.

De norm wordt steeds krachtig herhaald; in 2014 tijdens een NAVO-top in Wales en ook vorig jaar in Warschau. Maar er gebeurt weinig en Trump is ongeduldig. Slechts een handjevol landen komt anno 2017 aan die 2 procent. Nederland zit net boven de 1 procent. Om de NAVO-norm te halen, moeten er vele miljarden euro’s bij voor defensie. In de formatiebesprekingen in Den Haag heet dat: „we moeten toe naar het Europees gemiddelde van 1,43 procent.” Onder Rutte I kromp de begroting van de krijgsmacht van zo’n 8 naar 7 miljard euro, waardoor tanks en schepen werden weggedaan. Later kwam daar weer 600 miljoen euro bij.

Ook ligt er bij de NAVO een Amerikaans verzoek op tafel om opnieuw troepen naar Afghanistan te sturen om ”special forces” te trainen. Maar met een tekort aan zo’n beetje alles wat vaart, vliegt en rijdt, kan Nederland nauwelijks een vuist maken. De vraag is of premier Rutte tijdens het diner wel iets te bieden heeft.

Ontbijt

Voor Trump is Brussel slechts een tussenstop op zijn eerste buitenlandse trip als president. Hij komt uit Rome en gaat nog naar Sicilië. De Air Force One landt woensdagavond op vliegveld Zaventem bij Brussel. Donderdagochtend een ontbijt met de Belgische premier Michel en langs bij koning Filip. Vervolgens trekt Trump richting Europese wijk, waar hij zijn naamgenoot en president van Europa Donald Tusk spreekt. Aan het einde van de middag wordt Trump in het nieuwe NAVO-bastion verwacht.

Het bezoek van de Amerikaanse president en de aanwezigheid van tal van andere hoge gasten in Brussel vergt een ongekende veiligheidsoperatie. Volgens Belgische media laat Trump zich omringen door een legertje van 300 agenten van de Secret Service. Ruim 2000 politieagenten staan klaar om ongeregeldheden de kop in te drukken. Veel bedrijven zijn morgen dicht, het is immers Hemelvaartsdag.

De laatste keer dat een Amerikaanse president Brussel aandeed –Obama in maart 2014–, moest de stad diep in de buidel tasten. Door de zware beveiliging liepen de kosten toen op tot ongeveer 10 miljoen euro, terwijl een EU-top in Brussel gemiddeld 500.000 euro aan extra kosten meebrengt.

Overigens is Obama deze dagen niet ver weg. Uitgerekend op de dag dat Trump naar Brussel komt, staat zijn voorganger voor de Brandenburger Tor in Berlijn, naast Angela Merkel. Hij spreekt er tijdens een herdenking van de Reformatie.