Van de 32 afgevaardigden kwamen er vrijdag bij de synodevergadering in conferentieoord Mennorode in Elspeet 23 het woord. Iets minder dan tien van hen keerden zich tegen de openstelling van ambten voor vrouwen. Anderen zijn in meer- of mindere mate voorstander.

Tijdens de vergadering bleken synodeleden zich bewust van de gevoeligheid van het onderwerp. Niet alleen zijn in de GKV de meningen over het onderwerp verdeeld. Ook hebben binnen- en buitenlandse zusterkerken de vrijgemaakten gewaarschuwd geen vrouwen toe te laten tot de ambten. De vorige GKV-synode, in 2014 in Ede, verwierp nog een rapport dat ruimte vroeg voor het openstellen van de ambten voor vrouwen. Sindsdien hebben enkele plaatselijke kerken het principebesluit genomen om de ambten open te stellen voor vrouwen of zelfs al vrouwelijke ambtsdragers bevestigd. Recent nog werden in Enschede vier vrouwen tot diaken bevestigd.

Voorstanders van de openstelling van de ambten voor vrouwen, beriepen zich tijdens de vergadering vooral op een nieuwe lezing van de Schrift. Daarvoor breekt het rapport van de deputaten man, vrouw en ambt (MVEA) een lans. Dr. M. van Loon (Dalfsen), voorzitter van de synodecommissie die de besluitvorming over dit rapport voorbereidde, onderstreepte het belang van het geven van een goede exegese van de zogeheten zwijgteksten uit de brieven van Paulus aan de gemeente in Korinthe en aan Timotheüs. „Die exegese is niet eenduidig. Ik kan niet meegaan in de gedachte dat er sprake is van een hellend vlak als de traditionele uitleg wordt verlaten. Toch blijft gelden: Bij twijfel niet inhalen.”

Ouderling S. Poutsma (Hoogeveen) –die ook bij de synode van Ede in 2014 een verklaard voorstander bleek van vrouwelijke ambtsdragers– bepleitte vrijdag opnieuw de openstelling van alle ambten voor vrouwen. Hij vroeg zich af of het herstelwerk van Christus serieus genomen wordt als de zwijgteksten op traditionele wijze worden geïnterpreteerd. Ook ds. P. P. H. Waterval (Harderwijk) was voor openstelling van vrouw voor alle ambten. „Paulus sprak inclusief over de gaven voor man en vrouw. Zwijgteksten doelden op een lokale situatie en zijn niet bestemd voor alle tijden en plaatsen. Het weren van vrouwen wordt nu als discriminatie gezien. Het kan zelfs een forse barrière vormen voor vrouwen om zich bij een kerk aan te sluiten.”

Ds. G. Oosterhuis (Zoetermeer) had niet de vrijmoedigheid om vrouwen categorisch uit te sluiten uit de ambtelijke bediening. „We hebben een hernieuwd inzicht in de Schrift en in de bedoeling van de Heer gekregen, vooral als we horen van een aantoonbare inwendige roeping bij vrouwen, waar je niet om heen kunt.” Ds. R. R. Roth (Oegstgeest) toonde zich een voorstander van vrouwen in alle ambten. Ook ds. A. J. Balk (Wageningen) vond dat de GKV de ongelijkheid van man en vrouw achter zich moeten laten. „Die komt niet uit het Evangelie, maar uit de wereld. De boodschap van de kerk moet inclusief zijn. De verhoudingen tussen man en vrouw zijn cultureel bepaalde rolpatronen, geen goddelijke normen voor alle tijden en plaatsen.”

Ds. A. Koster (Gouda) kon er niet om heen „dat God vrouwen iets ontzegt” en dat er een „asymmetrie” is tussen man en vrouw. „Een eindgezag komt mijns inziens niet aan vrouwen toe. Wel kunnen vrouwen diakenen en predikers –geen predikant– worden, pastoraat beoefenen en een rol hebben in bestuur en leiding. Vrouwen mogen bijna alles in onze kerken, maar ze horen niet in een college van oudsten dat eindverantwoordelijkheid heeft. Ik weet niet waarom God dat zo wil, maar God is wijzer dan mensen.”

Ds. D. S. Dreschler (Heemse) zei geen ruimte te zien voor vrouwen in de ambten. Tegelijkertijd besefte hij dat dit aan zijn eigen dochter moeilijk uit te leggen valt. Ds. R. J. Stolper (Zaamslag) zag ruimte voor openstelling van het diakenambt voor vrouwen. „Het ambt van ouderling openstellen? Ik zou het willen, maar ik kan het niet.” Ouderling J. L. de Haan (Winsum) bepleitte het optimaliseren van de bestaande rol van de vrouw in de gemeente. „Er zijn alternatieven beschikbaar die veel minder discutabel worden ervaren”

Ouderling J. J. van der Tol (Blije) wees de exegese van de Schriftplaatsen in van het deputatenrapport af. Hij miste een totaalvisie is op het ambt. Hij juichte wel het inzetten toe van vrouwen in de gemeenten, maar niet in het leer- en regeerambt, ook niet in het ambt van diaken. „Dat is alleen maar een opstapje naar een totale acceptatie van vrouwen voor alle ambten.”

Avelien Haan-Kamminga, voorzitter van het deputaatschap MVEA, prees het feit dat de synodeleden dat ze elkaar willen vasthouden. „Dat geeft veel vertrouwen. Het is nu tijd om een koers aan te houden, anders doet de praktijk dat en niet de Bijbel. We hebben in ons rapport een aantal opties genoemd, het is aan de synode om een keuze te maken die onze kerken kan dienen. Er zijn twee lijnen in de Bijbel: de ene is dat ieders gaven worden ingezet, de andere dat hierop een rem wordt opgezet. Lang is recht gedaan aan de zwijgteksten, maar niet voldoende aan de andere lijn. Dat is de urgentie van het moment. Je ziet dat vrouwen nu bepaalde taken uitvoeren en ook al worden bevestigd in diverse ambten en dus is er urgentie om een bepaalde koers te bieden.”

Deputaat prof. dr. C. J. de Ruijter stelde dat de redding in Jezus Christus de centrale boodschap van de Bijbel is. Op onderdelen is er een worsteling om de mening van de Geest te begrijpen. „In de Bijbel zit altijd een stuk terughouding en belemmering in het toelaten van vrouwen. Die moet je niet wegmasseren. Er is echter een contrast tussen beschrijven en voorschrijven. Speel dat niet tegen elkaar uit. Het verhaal van de scheppingsorde is mijns inziens niet te onderbouwen vanuit het Oude Testament.”

Prof. dr. E. de Boer –eveneens lid van het deputaatschap MVEA– zei dat scheppingsorde diep in de ‘gereformeerde genen’ zit. Er is volgens hem geen oorspronkelijke ongelijkheid tussen man en vrouw, maar een wederzijdse aanvulling. „Gezagsnoties horen bij het referentiekader van een eerdere generatie. Gezag is altijd gezag van het Woord en van de Zender. Dat kun je alleen collectief uitvoeren en niet aan het geslacht binden.”

De vergadering spreekt op 2 juni verder over het de vraag of vrouwen kunnen dienen in de kerkelijke ambten. Op 15 juni wil de synode een besluit nemen.

Zie ook:

Deputaten GKV: Stel ambten open voor vrouwen (RD.nl, 1 november 2016)

„GKV-synodelid kan onderbouwde keuze maken over vrouw in ambt” (RD.nl, 1 november 2016)

„GKV-rapport over man, vrouw en ambt zet wissel om” (RD.nl, 1 november 2016)

„Alle ambten open voor vrouw in GKV” (RD.nl, 24 september 2016)

Werkgroep wil vrouwelijke ambtsdragers opnieuw op agenda GKV-synode (RD.nl, 16 oktober 2015)

GKV-synode houdt alle opties open voor vrouw (RD.nl, 21 mei 2014)

Bespreking vrouw in ambt toont verdeeldheid GKV (RD.nl, 11 april 2014)

Hoogleraren GKV willen (nog) geen vrouwelijke ambtsdragers (RD.nl, 16 mei 2014)

GKV spreken sinds 2005 over positie vrouw in kerk (RD.nl, 5 september 2013)

Onderzoek GKV naar vrouw in ambt (Reformatorisch Dagblad, 20 juni 2011)

GKV bezinnen zich verder op vrouw in kerk (Reformatorisch Dagblad, 13 september 2008)

GKV stellen deputaatschap vrouwen in de kerk in (Reformatorisch Dagblad, 10 september 2005)