Voor het aangaan van bijzondere betrekkingen, zoals de PKN voorstellen, is het echter te vroeg, zo concludeerde de generale synode van de GKV donderdag.

De kerkvergadering besloot dat het voorstel van de PKN moet worden beschouwd „als een hartelijke uitnodiging om nader kennis te maken en het gesprek met elkaar aan te gaan.” De GKV voelen zich verbonden met gemeenten en groeperingen binnen de PKN die zich baseren op dezelfde Bijbelse en geestelijke grondslagen als de GKV. Het is echter te vroeg om kansels wederzijds open te stellen en elkaars leden te aanvaarden, aldus de vrijgemaakten. Geschilpunten zijn onder meer de kerkvisie, het op sommige plaatsen ontbreken van confessionele of geestelijke eenheid, het ontbreken van een vertrouwensrelatie en de afwezigheid van een kerkrechtelijk kader voor de overgang van leden en gastleden.

Voor wat betreft de verhouding tot de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) is het aansturen op een landelijke fusie van de GKV en de CGK niet reëel, zo concludeerde de synode. Ds. A. J. Balk (Wageningen) wees er op dat de GKV misschien tevreden moeten zijn met hoe de relatie tussen beide kerken nu is. De gerichtheid van de GKV op kerkelijke eenheid kan bij de CGK weerstand oproepen, zo illustreerde hij aan de hand van eigen ervaringen. „De CGK hebben een meer tere spiritualiteit, die in een groter geheel ondersneeuwt. We moeten die spiritualiteit meer waarderen door gewoon tevreden te zijn met het mooie dat er nu is.”

Ds. W. van ’t Spijker van het christelijk gereformeerde deputaatschap eenheid van gereformeerde belijders in Nederland stelde dat het organiseren van twee avonden over de prediking in de GKV en de CGK, in 2016, „niet heeft kunnen bijdragen aan slechten van de barrière die wantrouwen heet.” Hij signaleerde dat er in een deel van de CGK geen behoefte is aan toenadering tot de GKV. Interne verschillen binnen de CGK zijn daaraan mede debet, zo stelde hij. Van daaruit is er binnen een deel van de CGK geen behoefte aan een nog breder palet aan kerkelijke kleuren. „Ik hoop dat u zich niet laat ontmoedigen door aarzelende en wijfelende bewegingen van CGK, maar vasthoudt aan het verlangen om samen met ons verder te gaan.”

De synode besloot tot voortzetting van de gesprekken met de Hersteld Hervormde Kerk, om te komen tot een nadere vorm van kerkelijk contact. De GKV voeren die gesprekken zo mogelijk samen met CGK.

De GKV willen ook de kennismaking met de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland (VGKN) verdiepen. De VGKN bestaan uit zeven gemeenten uit de vroegere Gereformeerde Kerken in Nederland, die in 2004 niet opgingen in de Protestantse Kerk in Nederland.

Een verschilpunt tussen GKV en VGKN is dat de VGKN vrouwelijke ambtsdragers kent. Eén van hen, ds. A. van Harten-Trip, kreeg van synodepreses ds. M. Oosterhuis de gelegenheid om aan te geven hoe zij tegen dit onderwerp aankijkt. Vrijdag spreekt de GKV-synode namelijk voor het eerst over een deputatenrapport dat ruimte vraagt voor vrouwen om te dienen in de kerkelijke ambten. Ds. Van Harten-Trip gaf aan dat ze bij voorkeur mannen ziet dienen in de ambten. „De Heer is wijs als Hij zegt: laat dat maar aan mannen over. En toch: wat een vreugde om Hem te mogen dienen. Dat ik predikant ben zie ik niet als een recht. Het is ook niet vanzelfsprekend dat ik predikant ben. Maar ik heb ervaren dat de Heer mij riep. Wie ben ik dan om deze weg niet te gaan?”

Ds. B. Bloemendal van de VGKN betreurde het dat de GKV niet ingaan op de uitnodiging van de PKN om een nauwe kerkelijke relatie aan te gaan. Hij bepleitte daarom een kleine gereformeerde oecumene tussen onder meer de GKV, de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en de VGKN. Met de NGK zijn al afspraken in de maak over het wederzijds beroepbaar zijn van predikanten en het waarnemerschap in meerdere vergaderingen, aldus ds. Bloemendal.

De GKV zet ook de deelname aan de nationale synode voort. Ouderling P. A. Heij (Soest) benadrukte dat GKV-afgevaardigden daar in contacten met andere kerken de waarde van de Drie formulieren van Enigheid moeten blijven benadrukken. In reactie beloofden de deputaten kerkelijke eenheid tijdens de nationale synode de aandacht te vestigen op de waarde van het gereformeerd belijden.

Ondanks dat de Raad van Kerken in Nederland graag zou zien dat de GKV lid zou worden van die organisatie is toetreding nog ver weg, aldus voorzitter ds. H. J. Messelink van de deputaten kerkelijke eenheid. „De Raad van Kerken is een verzamelbak, met daarin ook de meest vrijzinnige kerken. Dat maakt de drempel om lid te worden hoog.” De GKV blijven echter wel deelnemen aan beraadgroepen van de Raad van Kerken, zo besloot de synode.

Op 17 juni spreekt de GKV-synode opnieuw over kerkelijke eenheid. Dan komt de relatie tot de NGK aan de orde. Tussen deze kerken en de GKV zijn de banden de laatste jaren steeds warmer. Beide kerken hebben uitgesproken toe te willen werken naar kerkelijke eenwording. Toch is de toenadering nog geen gelopen race. In januari bleken de GKV-deputaten kerkelijke eenheid verdeeld te zijn over de vraag of de tijd al rijp is voor het zetten van vervolgstappen door de GKV richting de NGK.

Zie ook:

CGK schorten vijfkerkenoverleg op (RD.nl, 24 januari 2017)

Komende periode cruciaal voor band NGK met andere kerken (RD.nl, 21 april 2017)

Mogelijk gezamenlijke vergadering NGK en GKV op Hervormingsdag (RD.nl, 8 april 2017)

Oproep bij congres over Open Brief: zet stap naar hereniging GKV en NGK (RD.nl, 28 oktober 2016)

PKN unaniem voor samenwerking met andere kerken (RD.nl, 22 april 2016)