Dat oordeelde het Europese Hof van Justitie dinsdag over het handelsakkoord tussen de EU en Singapore uit 2013.

De Europese Commissie ziet het sluiten van handelsakkoorden als haar exclusieve bevoegdheid. Om hier juridische duidelijkheid over te krijgen legde zij de kwestie in 2014 voor aan het hof in Luxemburg. Dat oordeelt nu dat ook de lidstaten een stem hebben, zoals de landen in de juridische procedure zelf hadden aangevoerd.

Het verdrag met Singapore was het eerste dat behalve op traditionele bepalingen over douanerechten en handelsbelemmeringen ook ingaat op kwesties als intellectueel eigendom, investeringen, overheidsopdrachten, mededinging en duurzame ontwikkeling. Het hof stelt dat ‘Brussel’ over veel van deze zaken gaat, maar dat met name arbitrage bij conflicten tussen investeerders en staten ook een bevoegdheid van de EU-landen is. Dat kan de handelsverdragen met bijvoorbeeld Japan en Mexico waar de EU nu over onderhandelt fors vertragen.

Nederlandse Europarlementariërs en actiegroepen spreken van een belangrijke uitspraak. Agnes Jongerius (PvdA) is blij dat „ook nationale parlementen moeten instemmen met grote vrijhandelsverdragen”. Wim van de Camp (CDA) is ook positief: „Niet alleen blokkeren, maar ook meedenken over toekomst”. Volgens Bas Eickhout van GroenLinks moet zowel de inhoud van handelsakkoorden als de manier waarop ze worden gesloten, „grondig worden herzien.”

Milieudefensie roept de Nederlandse Kamerleden op „om de verdragen waarin bedrijven buitensporige investeringsbescherming krijgen te verwerpen”. Consumentenorganisatie foodwatch doet een soortgelijke oproep.

Onder druk van landen als Nederland, Duitsland en Frankrijk besloot de commissie vorig jaar al de nationale parlementen inspraak te geven in het omstreden CETA-vrijhandelsverdrag tussen de EU en Canada.