Zijn moeder kreeg het advies hem achter te laten in een kindertehuis, zoals er vele zijn in Moldavië. Het zuurstoftekort bij de geboorte had ervoor gezorgd dat hij nooit normaal zou worden. Als zijn moeder hem zou afstaan, kon ze weer gewoon verdergaan met haar leven.

Lees ook

Jongensinternaat Moldavië kruipt ook mee met de tijd

Maar zijn moeder besloot anders. Haar man was al voor de geboorte verdwenen en samen met Valeriu trok ze bij haar ouders in.

Al snel bleek dat Valeriu spastisch was en zijn spieren moeilijk kon gebruiken. Op zijn tiende kreeg hij lasertherapie van een Russische arts. Kort daarna gebeurde het onverwachte: zijn oma was met hem op het zomerkamp voor gehandicapten van Charity Mission, en daar begon Valeriu ineens te lopen. Inmiddels wandelt hij levenslustig rond, op zijn stoere schoenen.

Ook het praten kwam op gang. Dat prikkelde een van de kinderartsen die de moeder had geadviseerd om Valeriu af te staan. „Hij bood zijn excuus aan. Hij had nooit verwacht dat Valeriu ooit zover zou komen”, vertelt zijn moeder.

Valeriu gaat nu vier dagen per week naar de dagopvang van Charity Mission. Dat kwam voort uit het werk van Antonina en Petru Chirica. Door hun zoon Petru-Marius –die het downsyndroom heeft– richtten zij zich op gehandicapten.

In Moldavië schamen ouders zich nog steeds voor gehandicapte kinderen, zegt Chirica, die ook pastor van een baptistengemeente is. Een mengsel van volksgeloof en erfenis van het communisme. „Ze zien dat als vloek. Maar God kijkt naar de binnenkant van mensen, niet naar hun uiterlijk.” Iemand zei ooit tegen Antonina: „Hoe kan het nu eigenlijk dat God jullie deze straf geeft, terwijl jullie toch christenen zijn?”

Toen Antonina zwanger was van haar zoon, kreeg ze van God de boodschap dat haar kind het leven van velen zou veranderen. Ze dacht eerst dat er een groot evangelist uit haar zou komen, maar het werd een jongen met down.

Schoenen

De bus met de bezoekers arriveert. De bezoekers stromen binnen. Allemaal hebben ze hun eigen beperking. Doemi heeft ook down. Toen hij hier voor het eerst kwam, kon hij alleen blaffen en bijten. Zijn moeder liet hem dagenlang alleen met de honden. Inmiddels brengt hij aan het eind van de dag alle kinderen hun eigen schoenen.

Masja liep net als Valeriu door een stuitligging zuurstoftekort op tijdens haar geboorte. Later stierf haar moeder en belandde ze in een weeshuis. Jaren daarna bezocht een tante haar daar – en die schrok van de verzorging. Die rilt nog als ze denkt aan de dunne kleren die haar nichtje toen droeg. Ze besloot Masja in huis te nemen.

Haar man werkt in Turkije en is al twee jaar niet thuis geweest. Dat is een alledaags verschijnsel – slechts 30 procent van de kinderen in Moldavië groeit met beide ouders op.

Vika heeft hulp nodig om vanuit de bus de opvang binnen te komen. Veel spastische kinderen redden het om te leren lopen, ook al wankelen ze soms een beetje. Maar zo ver is Vika nooit gekomen.

Eigenlijk is Vika met haar 17 jaar te oud voor de opvang. Maar ze had veel gebeden om te mogen blijven, en zo kreeg ze een jaar extra. Maar volgend jaar zal ze echt iets anders moeten vinden. Net als Masja trouwens. Waarschijnlijk blijven ze dan gewoon thuis.

Als laatste komt Pasja binnen, op de arm van de chauffeur. In haar rode pakje en witte mutsje lijkt ze een zuigeling, maar ze is vijf jaar. Ze heeft allerlei aandoeningen. Voedsel kauwen is heel moeilijk voor haar. Haar moeder Natania doet er uren over om een bakje naar binnen te helpen. „Ze groeit slechts heel langzaam.”

Bij Charity Mission krijgt Pasja logopedie om de mondspieren te ontwikkelen. Ook voor andere therapieën is kennis in huis. Voor dit werk krijgt de organisatie ondersteuning van Kom over en help in Nederland.

Zarea

Kinderen leren hun spieren te gebruiken is belangrijk, weten Antonina en Petru Chirica. Ze hebben sinds kort contact met de 13-jarige Zarea Andreana. Jarenlang lag ze stil in een hoekje. Inmiddels is haar moeder vertrokken naar het buitenland en heeft de buurvrouw de zorg voor Zarea overgenomen. Haar vader was al eerder uit zicht. Haar broer en zus hebben trouwens andere vaders.

Het huisje is heet. Op het fornuis pruttelt een pan rijst. Buiten blaffen twee honden. De buurvrouw probeert bij Zarea een papje naar binnen te krijgen.

Ze schuift een deken aan de kant. De benen van het kind zijn zo dun als luciferhoutjes, omdat ze nooit zijn gebruikt. Of het meisje ooit van bed af kan komen, is de vraag. Momenteel lijkt ze ondervoed en gespecialiseerde voeding is voorwaarde voor elke vooruitgang.

Met haar koolzwarte ogen kijkt Zarea haar bezoekers aan. Spreken heeft ze nooit gekund, maar haar gevoelens kan ze goed uiten. Kom over en help gebruikt Zarea Andreana als drager voor de voorjaarscampagne voor gehandicaptenzorg in Moldavië.

Volgens Antonina was Zarea er bij haar geboorte beter aan toe dan Valeriu. Maar Valeriu werd uitgedaagd en gestimuleerd, terwijl Zarea werd verwaarloosd.