Samuel Doctorian werd in 1931 geboren uit Armeense ouders. Zijn vader kwam uit een doktersgezin (vandaar de naam Doctorian). Het gezin werd tijdens de Armeense genocide vermoord, op dit ene kind na dat door een soldaat werd gespaard om voor hem te werken. Samuels vader groeide op in een Armeens weeshuis in het Syrische Aleppo. Toen hij groot geworden was, trok hij naar Beiroet in Libanon, waar hij een weesmeisje ontmoette met wie hij trouwde. Een en ander is te lezen in zijn autobiografie ”The Life Story of Samuel Doctorian begins at Calvary” (Pasadena, 1981/1995).

Het echtpaar noemde de zoon die zij kregen Samuel, om hem voor het Evangelie te bestemmen. De ouders namen hem in 1940 mee naar Jeruzalem, waar Samuel op Golgotha zo door Jezus’ kruislijden getroffen werd dat hij naar eigen zeggen op dat moment herboren werd. Het gezin ging in een niemandsland wonen, in het Kedrondal.

Door armoede moest Samuel van school af en gaan werken. In een donkere schoenmakerij ontwaakte de roeping om prediker te worden. De opening van een CAMA-Bijbelschool in 1947 was voor hem een gebedsverhoring. Hij werd gedoopt in de Jordaan en beleefde naar eigen zeggen „een doop met de Geest”, die hem leerde om zijn vijanden lief te hebben en die bij hem het verlangen wakker maakte om het Evangelie aan moslims te brengen.

Schotland

Toen de schoolleiding moest vluchten naar Cyprus kon Doctorian dankzij een gift naar Hurlet Nazarene College in Schotland, de opleiding van de evangelisch georiënteerde Kerk van de Nazarener. Hij studeerde theologie, preekte in Ierland en werd voorganger in Dunfermline. Na enkele jaren voelde hij zich geroepen om terug te gaan naar Beiroet en naar zijn ouders in Jeruzalem. Zij waren inmiddels gevlucht naar de Oude Stad.

Samuel preekte in Jeruzalem en in de Jordaanse hoofdstad Amman en doopte bekeerlingen in de Jordaan. In 1952 trouwde hij met Naomi in Amman. Samen gingen zij op ‘zendingsreis’ door het Midden-Oosten. Op een vliegreis in 1955 naar Rome ontplofte een van de motoren. Een passagier bad luid tot Maria, maar Doctorian richtte zijn gebed tot Jezus. Toen sprak Jezus krachtig tot hem dat allen gered zouden worden. De motor viel van het toestel af, maar het vliegtuig landde veilig in Rome.

Bijbellandzending

In 1957 werd in Beiroet naast een weeshuis de School of Life and Light opgericht, waar twee kinderen van Doctorian de leiding kregen. De naam werd later veranderd Bible Land Mission, een organisatie die geloofszending praktiseerde en die overal ”landdagen” organiseerde, ook in Nederland. Doctorian vond het belangrijk dat christenjongeren opgeleid werden tot de verkondiging van het Evangelie, juist in die tijd, waarin toenemend nationalisme de komst van buitenlandse zendelingen belemmerde.

Doctorian werd uitgenodigd in Damascus en preekte daar in de grootste kerk: de presbyteriaanse. De eeuwen door hadden zendelingen zelden de Bijbellanden bezocht, zo verkondigde hij. Daarom moest vooral daar het Evangelie gepredikt worden. In Egypte begon het opwekkingsvuur in Port Said te branden vanuit de presbyteriaanse kerk in Damascus. Doctorian zag Jesaja 19 in vervulling gaan: „Gezegend zij Mijn volk Egypte.”

Doctoriaan werkte vanuit de Armeens Evangelische Kerk in Beiroet en had goede ingang bij de Arabische kerken. Hij werd ook gevraagd om te spreken in Amerika en bezocht daar 49 staten. Ook in Afrikaanse landen gingen deuren open: van Caïro tot de Kaap. Doctorian sprak uiteindelijk op alle continenten, in totaal in 119 landen. Hij preekte ook voor het Britse parlement. Als oprichter en directeur van de Bijbellandzending had hij één doel: de hele Bijbel voor de hele wereld.

Indrukwekkend

Ds. Blenk ging samen met zijn vrouw in 1978 met Doctorian op reis door de Bijbellanden. Hij maakte tijdens die reis een massabijeenkomst in Caïro mee, waar Doctorian sprak over Johannes 3: „You must be born again.” Via Libanon, Egypte en Amman ging het gezelschap naar Israël. „Dat was het indrukwekkende van deze reis”, zo herinnert ds. Blenk zich. „Normaal gesproken kom je van het ene westerse land in het andere westerse land terecht, als je in Tel Aviv landt. Maar nu maakte je mee wat Israël ooit overkwam toen het uit Egypte toog naar het beloofde land.”

Doctorians visioenen, die op internet zijn na te lezen, waren spraakmakend, hoewel niet onomstreden. Hij zag tijdens een tentsamenkomst een donkere wolk boven Beiroet, wat later zou uitkomen als de vreselijke burgeroorlog in Libanon. Ds. Blenk: „Doctorian was een levendige figuur, een indrukwekkende prediker. Hij had iets charismatisch, gezien zijn visioenen. Maar ze zijn wel vaak uitgekomen. Ik weet van de ”maars” van dit soort gezichten, maar zijn geloof heeft mij herinnerd aan de gezelschappen in mijn jeugd waar kinderen van God dingen voorzagen die later zijn uitgekomen, zoals genezingen.”

Ds. Blenk denkt met dankbaarheid terug aan de bijeenkomsten van de Bijbellandzending in Driebergen, waar Doctorian regelmatig sprak. „Doctorian was gegrepen door de gedachte van een opwekking in het Midden-Oosten, in Egypte en Syrië, en Israël als het derde land. Hij had een eigen, Armeense visie op het Midden-Oosten. Hij werd een wereldevangelist. Jammer dat hij in Europa, ook in Nederland, minder gehoor kreeg. Hij vond het seculiere Europa een ijskelder. Maar in Maarssen, waar prof. J. H. van Bemmel hem vroeg voor interkerkelijke evangelisatie, trok hij volle kerken. En in de derde wereld heeft hij met veel zegen gewerkt. Hij is nu „to the Lord”, zo schreef zijn dochter. Zo wil ik hem graag gedenken.”