De Bethelkerk is de blikvanger van Barendrecht. Je kunt het imponerende kerkgebouw in het Zuid-Hollandse dorp niet missen. Dat was vroeger al zo. Tijdens Operatie Manna aan het einde van de Tweede Wereldoorlog fungeerde de kerk als markering voor de vliegeniers die hun voedsel op het vliegveld in de Waalhaven dropten.

Als je om het uit 1925 daterende gebouw heenloopt, wordt duidelijk hoe groot het is. Koster Wout Pol weet dat de toren 35 meter hoog is en het dak 21 meter. De meest opvallende elementen aan de buitenkant zijn drie metershoge glas-in-loodramen en een zadeldak met verschillend gekleurde leistenen. „De groene leien zijn het oudste”, zegt Pol. „Jammer genoeg zijn de restauraties niet allemaal even netjes uitgevoerd.”

Dat geldt ook voor de restauratie van de binnenkant van het kerkgebouw. De kleuren blauw van het glas in lood zijn niet allemaal hetzelfde. Pol wijst de voorstellingen aan: geloof, hoop en liefde en het wapen van Barendrecht. In het interieur vallen de lichtbruine schrootjes van het plafond tussen de groene balken op.

Daling

De hoge kerkzaal telt ongeveer 700 zitplaatsen, waarvan 200 op oude banken op de galerij en 500 op opklapbare beklede banken beneden. „Vroeger waren er 1000 zitplaatsen”, zegt Pol. „Tijdens de verbouwing in 2002 is het grootste deel van de banken vernieuwd en is er gekozen voor een ruimere opstelling. Jammer genoeg heeft de daling van het aantal kerkgangers na de verbouwing doorgezet. Op dit moment bezoeken 300 à 350 kerkgangers de diensten op zondagmorgen.”

Die daling is een van de redenen waarom de kerkenraad van de protestantse gemeente Barendrecht (PGB) de Bethelkerk in de verkoop wil doen. Ouderling-kerkrentmeester Aad Kleine legt uit dat de PGB sinds haar ontstaan in 2013 kampt met financiële problemen.

Fusie

De gemeente ontstond door een fusie van twee hervormde wijkgemeenten, drie gereformeerde wijkgemeenten en een protestantse wijkgemeente. De gemeente bezit vier kerkgebouwen: Bethelkerk (vanouds gereformeerd), Triomfatorkerk (vanouds gereformeerd), Dorpskerk (vanouds hervormd) en Carnisse Haven (protestant). Daarnaast is de gemeente rond de Immanuëlkerk (een hervormde wijkgemeente van bijzondere aard met rechtspersoonlijkheid) aan de PGB verbonden.

Doordat de huishoudboekjes niet op orde waren, had de PGB een financieel moeizame start, zegt Kleine. „Daarnaast daalde het ledental van de gemeente en het aantal bezoekers van de kerkdiensten. Er moest wat gebeuren. Daarom heeft de algemene kerkenraad besloten om per 1 januari 2018 twee kerkgebouwen in de etalage te zetten, de Triomfatorkerk en de Bethelkerk. Het voorgenomen besluit is op 6 februari besproken met de gemeente en is nog niet definitief.”

Gemeentelijk monument

De Triomfatorkerk wordt op dit moment ook gebruikt door de plaatselijke gereformeerde kerk vrijgemaakt. „De kans bestaat dat deze gemeente het kerkgebouw zal kopen, als we het eens kunnen worden over de prijs”, zegt Kleine.

Voor de Bethelkerk ligt het veel moeilijker. Het ziet er niet naar uit dat het gebouw verkocht kan worden aan een kerkgenootschap. Verkoop aan andere gegadigden ligt niet voor de hand vanwege de status van gemeentelijk monument. Kleine merkt op dat de algemene kerkenraad met de burgerlijke gemeente Barendrecht in overleg is geweest om die status eraf te halen. De kans dat het op korte termijn gebeurt, acht hij klein. „De gemeente heeft op dit punt geen toezeggingen gedaan. Het gemeentebestuur ziet de kerk als een beeldbepalend gebouw in Barendrecht.”

De kerkrentmeester vindt de actie van Vincent Lagerwaard (zie kader) voor een burgerinitiatief te vroeg komen. „Hij had beter eerst het definitieve besluit van de kerkenraad kunnen afwachten. Overigens is de kerkenraad helemaal niet voor sloop van het kerkgebouw. Dat is echt de laatste optie. Velen voelen zich verbonden met het gebouw. Maar we willen wel doorgaan als protestantse gemeente, en daarvoor is geld nodig. Met dit moeilijke besluit maken we ruimte om te investeren in onze levende geloofsgemeenschap en versterken wij onze pastorale, diaconale en missionaire taak in Barendrecht en daar buiten.”

Actie voor behoud Bethelkerk

De voorgenomen verkoop van de Bethelkerk heeft tot onrust geleid in Barendrecht. Veel inwoners moeten er niet aan denken. Vincent Lagerwaard, een inwoner van Barendrecht, is in februari gestart met een handtekeningenactie om de Bethelkerk te redden. Er zijn inmiddels genoeg handtekeningen verzameld om de toekomst van de Bethelkerk als onderwerp op de gemeenteraadsagenda te krijgen. De kans dat de kerk gesloopt wordt lijkt klein. Wethouder Dirk Vermaat zegt dat er geen plannen bestaan om de beschermde status weg te halen.

Lagerwaard is voorlopig gerustgesteld. Hij wacht af hoe de gemeenteraad over de toekomst van de kerk denkt en stelt voor dat de gemeente Barendrecht de kerkelijke gemeente financieel tegemoetkomt, als de status van monument gehandhaafd blijft.