Ze vonden de schat vorig jaar zomer al in een stuk land in het buitengebied, maar pas nu komen ze ermee naar buiten. Dat heeft diverse redenen: de schat diende bijvoorbeeld eerst gereinigd, geconserveerd en op herkomst en samenstelling bestudeerd te worden.

Voor die klus schakelden de mannen de Stichting Werkgroep Archeologie Regio Staphorst (Swars) in. Die zorgde ervoor dat de zilveren rijders, dukatons, stoters en florijnen –afkomstig uit diverse Nederlandse provincies, maar ook uit Antwerpen en Brussel– met zorg werden gereinigd en geconserveerd door Johan Langelaar, expert op dit gebied. Daardoor blinkt het meeste zilver zoals vroeger, terwijl ook te zien is dat het oude munten zijn. Ook de paar koperen duiten zien er weer knap uit.

„Dit is wel een van de mooiste archeologische vondsten van de laatste jaren”, zegt Fré Spijk van Swars. „Het is niet bekend wat de waarde van de schat is. Wel weten we dat deze hoeveelheid zilvergeld in die tijd (rond 1672) een enorm bedrag was.”

Vroegere bewoning

Hoeve en Veerman gingen vorig jaar zomer op een avond met hun metaaldetector op pad in Rouveen. Ze hadden die apparaten nog maar net. Even uitproberen.

De enthousiastelingen struinden rond op een plek waar ze vroegere bewoning vermoedden. Jacob Visscher (68) zag de heren lopen en raadde hen een bepaalde locatie op zijn land aan. Zijn vader vond daar vroeger ook al eens bijzondere voorwerpen. Hoeve en Veerman volgden zijn raad op.

Op hun tweede avond was het raak. Na wat kroonkurken, krammen en spijkers begonnen de detectors pas echt te piepen en te fluiten. „Dan is het zitten en graven. We haalden in een mum van tijd tientallen munten uit de grond. Ze waren flink geoxideerd. We gingen nog een paar keer terug om te kijken of we alles hadden.”

Uiteindelijk bleken de jongemannen 99 munten te hebben gevonden, de meeste van zilver, waarvan 16 grote zilveren exemplaren, ter grootte van een rijksdaalder.

Ze werden geslagen tussen 1580 en 1667, in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog. Er zaten ook wat koperen duiten tussen. „Onze monden vielen open van verbazing.”

De vinders informeerden niet alleen de lokale archeologen van Swars, maar ze gingen ook meteen naar Jacob Visscher omdat het zijn land is waar de schat werd gevonden.

Samsam

Visscher runt samen met zijn zoon Harm (38) een boerenbedrijf. Na een gesprek met de archeologen van Swars erbij spraken de vier twee dingen af: de schat is van hun vieren, en de munten blijven bij elkaar. „We delen het niet op. Als ode aan onze voorouders moet dit bij elkaar blijven.”

Fré Spijk van Swars vermoedt dat de zilverstukken een connectie hebben met het rampjaar 1672. Toen bezette de bisschop van Munster dit deel van Overijssel. Hij legde de inwoners van Staphorst, Rouveen, Baarlo, Hamingen en Hasselt een te betalen brandschatting op ter waarde van 235 goudguldens per maand.

Als de bewoners niet betaalden, zou de bisschop hun boerderijen in de as leggen. De dorpelingen kwamen over de brug en dat deden ze zelfs tot 1700. Ze leenden dit geld volgens de overlevering bij rijke particulieren in het westen van het land.

Hoge brandschatting

„Ik vermoed dat deze schat met dit deel van de regionale geschiedenis te maken heeft. Waarschijnlijk waren de bewoners van dit gebied helemaal niet arm, zoals nog weleens wordt gedacht. Dat wist natuurlijk de bisschop ook. Daarom kon hij een hoge brandschatting opleggen. Het verhaal dat hier arme paupers woonden, klopt volgens mij niet”, aldus Spijk.

De zilverschat van Rouveen is veilig opgeborgen. Hoe nu verder? Hoeve en Veerman hopen de munten ergens in een museum in de gemeente Staphorst te kunnen exposeren. „Uiteraard geven we ook aan grotere musea de gelegenheid om de schat tijdelijk aan het publiek te tonen.”