De kerkklokken van de Valkenboskerk luidden vrijdagmiddag voor het eerst weer na lange tijd. „We hopen dat dit vaker gaat gebeuren”, zegt Anja Voskuil, initiatiefneemster van het actiecomité. „We kregen deze middag de gelegenheid om de kerk vanbinnen te bekijken, samen met politici, omwonenden en andere geïnteresseerde partijen. De klok werd geluid door Nico van Heijningen, zoon van de architect van de kerk. Dat was voor sommige buurtbewoners een emotioneel moment.”

Wat haar opviel in de kerk was de grote ruimte waarin het daglicht door de hoge ramen gul naar binnen viel. Er stonden geen banken meer. Wel waren de doopvont en de collectezakken er nog en stond de kansel met het mooie mozaïek van de apostelen nog op zijn plaats. Voskuils bijzondere belangstelling ging uit naar de verschillende zalen, die volgens haar uitstekend een maatschappelijke bestemming zouden kunnen krijgen. Een horecafunctie past volgens haar ook goed, omdat die er in de buurt niet is. „De kerk is altijd een plaats van ontmoeting geweest. Die zou behouden moeten blijven, zeker in een tijd van om zich heen grijpende eenzaamheid.”

Voskuil vindt het ook om andere redenen jammer als de Valkenboskerk tegen de vlakte zou gaan. „De kerk is een beeldbepalend element in de wijken Rustenburg en Oostbroek. Het laatste originele markante gebouw in deze wijk en het laatste kerkgebouw. Dat kan toch niet zomaar verdwijnen?”

De vanouds gereformeerde Valkenboskerk, op de hoek van de Loosduinsekade en de Zuiderparklaan, dateert uit 1929. In die tijd maakte de gereformeerde kerk van Den Haag een grote groei door. Het gebouw bestond uit een kerkzaal met 1000 zitplaatsen, een vergaderzaal met ruimte voor 300 personen, een kosterswoning en een toren van ruim 30 meter hoog.

Herbestemming

Begin 1997 ging de gereformeerde wijkgemeente samen met de hervormde Julianakerk aan de Kempstraat. Vanwege een verdere terugloop van het ledental en het kerkbezoek besloot de algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Den Haag in 2012 de Valkenboskerk en zeven andere kerkgebouwen te sluiten. De laatste dienst in de kerk werd gehouden op 15 december 2013.

De protestantse gemeente Den Haag heeft een voorlopige koopovereenkomst gesloten met projectontwikkelaar Bébouw Midreth. Deze wil de kerk laten slopen en een appartementencomplex laten bouwen. Voorwaarde voor de koop is dat het bouwplan wordt goedgekeurd na bestemmingswijziging.

Voskuil zegt dat de gemeente Den Haag de omwonenden van de Valkenboskerk in oktober vorig jaar voor een bijna voldongen feit heeft geplaatst door met de plannen te komen, terwijl de afspraak was dat er tot midden december van dit jaar gekeken zou worden naar een herbestemming van het kerkgebouw. De actiegroep ”Valkenbos blijft” heeft daarop een brief naar de gemeente gestuurd met het verzoek zich aan de overeengekomen datum te houden. Voskuil is een handtekeningenactie gestart. Meer dan 420 mensen ondertekenden de petitie. Het actiecomité heeft de handtekeningen op 23 februari overhandigd aan wethouder Wijsmuller van Den Haag. De wethouder liet vervolgens weten dat hij het actiecomité de tijd geeft om in gesprek te gaan met de eigenaar om te bekijken of het plan doorgevoerd kan worden. Voor hem is een door de buurt gedragen plan van grote waarde.

Sandra de Vreede-Smid van het kerkelijk bureau van de protestantse gemeente Den Haag zegt dat de kerkelijke gemeente gebonden is aan de optie tot verkoop aan een projectontwikkelaar.

Het is nu nog niet bekend wanneer het kerkgebouw overgedragen wordt. De Vreede vindt het jammer dat de buurt niet eerder in actie gekomen is. „Hij werd pas actief toen de projectontwikkelaar de buurt uitnodigde voor een presentatie over de plannen. De kerk stond toen al twee jaar leeg. Het zou mooi zijn geweest als de buurt deze tijd had benut om met plannen te komen. De buurtbewoners zijn nu actief, en dat is mooi, maar het blijft de vraag of de financiën op orde komen. Het zou goed zijn als de kerk een maatschappelijke functie zou krijgen. We zouden de kerk het liefst verkopen aan een geloofsgemeenschap, maar daar ziet het niet naar uit.”

Voskuil is niet ontmoedigd. „We hebben de tijd tot 15 december. Het zal toch niet gebeuren dat zo’n mooi gebouw tegen de vlakte gaat?”

Lees ook

Comité: Behoud Valkenboskerk in Den Haag (RD.nl, 24-02-2017)

Sloop dreigt voor Haagse kerken (Reformatorisch Dagblad, 15-07-2015)

Vergane glorie (Reformatorisch Dagblad, 17-09-2011)

Pg Den Haag sluit zeven kerken (Reformatorisch Dagblad, 01-09-2011)