„FBI liet na WO II nazi’s in VS met rust”
In de Verenigde Staten zijn duizenden dossiers openbaar gemaakt waaruit blijkt dat de FBI en andere diensten zich niets aantrokken van het besmette verleden van nazi-collaborateurs die naar de VS waren geëmigreerd.
De FBI spitte het verleden van die immigranten amper uit omdat de dienst ze het liefst aan Amerikaanse zijde zag tijdens de Koude Oorlog. Dat zegt Norman Goda, een historicus van de overheid die meewerkte aan het boek ”US Intelligence and the Nazis”, op basis van de gegevens die donderdag door de Nationale Archieven zijn vrijgegeven.
Een van die immigranten was Viorel Trifa, een studentenleider ten tijde van het fascistische bewind van de IJzeren Garde in Roemenië. Hij zou in 1941 een brute Jodenvervolging in Boekarest geleid hebben. In de VS werd hij bisschop van de Roemeens-Orthodoxe Kerk en mocht hij ooit in gebed voorgaan in het Congres. FBI-baas J. Edgar Hoover zei dat personen als Trifa konden voorkomen dat geïmmigreerde gemeenschappen zouden sympathiseren met de communistische regimes in het vaderland. In 1984 werd Trifa de VS uitgezet.
Het boek onthult ook hoe de CIA aan de Dienst voor Immigratie en Naturalisatie (INS) vraagt ervoor te zorgen dat de Oekraïner Mykola Lebed makkelijker van en naar de VS kon reizen. Lebed werd na de Tweede Wereldoorlog veroordeeld als oorlogsmisdadiger, omdat hij de Duitse stormtroepen tijdens de oorlog had geholpen bij de vervolging van Joden en het neerslaan van een plaatselijke verzetsbeweging. De INS was hiervan op de hoogte maar werd door de CIA gedwongen om verder onderzoek te staken. Lebed trad in dienst van de CIA en kon als vluchteling naar de VS reizen.
Andrija Artukovic was minister van Binnenlandse Zaken van Kroatië ten tijde van het radicale Ustasa-bewind. Hij wist de VS in 1948 onder een valse naam binnen te komen. Volgens Goda gaf hij tijdens de oorlog de opdracht tot massale executies, deportaties en de oprichting van concentratiekampen voor Serviërs en Joden. De Amerikaanse ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie blokkeerden jarenlang pogingen van Joegoslavië om hem uitgeleverd te krijgen. Volgens Hoover had Artukovic „grote potentiële propagandawaarde.” In 1986 werd hij toch uitgeleverd en in Joegoslavië ter dood veroordeeld. Hij stierf in afwachting van zijn executie.