Google Translate, iTranslate, iHandy, vertalen.nu en de oude, vertrouwde vandale.nl: vertaalsites en -apps zijn er te over. Bovendien kennen steeds meer sociale media de mogelijkheid om berichten te vertalen, als het moet uit het Arabisch of het Oekraïens. Dat is plezierig voor iedereen die het zonder de talenknobbel van Frans Timmermans moet stellen. Helemaal accuraat zijn de vertalingen niet altijd, maar het is prettig dat je op z’n minst de klok hoort luiden. Die klepel, ach.

Google Translate geldt al enige tijd als beste jongetje in de klas. De app vertaalt teksten in maar liefst 103 talen. Zonder internetverbinding zijn er 52 talen beschikbaar, mits er vooraf een offline vertaalbestand is gedownload. Ben je in een afgelegen oord zonder bereik, dan helpt zelfs Google Translate je niet aan een woordje Schots-Gaelisch, Kirgizisch of Xhosa.

Het kan zomaar gebeuren dat je met een inburgerende Syriër uit Aleppo aan tafel zit. Als Arabisch, Koerdisch, Frans of Engels niet tot het gedeelde vocabulaire behoort, komt Google Translate goed van pas. „Vind je de boerenkool lekker?” wordt door de app in het Koerdisch vertaald als: „Wek kale tamxweş?” Voor de kool wordt een Turks woord geleend en ”tam xweş” betekent zo veel als ”smaakt lekker”. Groot kans dat je Koerdische tafelgenoot er wel chocola van kan maken.

Spraakvertaling

Een heel verhaal moeten tikken op een scherm om een woordje over de grens te spreken, is niet ideaal. Daarom voorziet Google Translate ook in realtime spraakvertaling. De app herkent en vertaalt 32 gesproken talen, waaronder Chinees, Hebreeuws en –hoe maklik is dit!– Afrikaans. Spreek iets in het Nederlands in, en direct klinkt de vertaling. De anderstalige gesprekspartner kan dan reageren, prompt door Google vertaald in onversneden Hollands.

Nou ja, het resultaat van het automatische vertaalwerk moet wel met een korrel zout worden genomen. „Vind je de boerenkool lekker?” verandert gemakkelijk in „zul je de lekkere kool vinden?” Een goede tolk doet het beter. Maar toch: deze app slaat een flink gat in de taalbarrière.

Camerafunctie

Een andere handige functie van Google Translate is de cameramodus. Interessant, zo’n oorlogsmuseum in de Ardennen, maar hadden ze de informatiebordjes niet in het Nederlands kunnen vertalen? Geen nood. Open Google Translate, klik op de camera, maak een foto van dat bordje in die taal waarvan je weinig kaas hebt gegeten, en ziedaar: na enig scannen verschijnt de Nederlandse vertaling op je scherm. Een ware aha-erlebnis, om met de oosterburen te spreken.

Google Translate is een gebruiksvriendelijke app. Wil je een vertaalde tekst kopiëren om die elders te gebruiken, dan volstaat het om de tekst aan te klikken. Ook kan een vertaling gemakkelijk worden gedeeld via WhatsApp, Skype of Messenger. Zelfs schrijven met een vinger op het scherm behoort tot de mogelijkheden. Bij het vertalen van Chinees is dat geen overbodige luxe, met al die ingewikkelde karakters.

Professioneel

Wie een echt betrouwbare vertaling wenst, kan terecht bij de app Stepes (spreek uit: steps). Stepes is een platform voor professionele vertalers en mensen die van hun diensten gebruik willen maken. De naam verwijst naar de Euraziatische steppe, waar volgens linguïsten de ruim 400 Indo-Europese talen en dialecten hun oorsprong vinden. In de app worden teksten in meer dan 100 talen vertaald door bollebozen waar ook ter wereld.

Gebruikers en vertalers kunnen met elkaar chatten en documenten uitwisselen. Uiteraard doet de professional zijn of haar werk niet gratis. Een zinnetje van negen woorden laten vertalen van het Nederlands in het Azerbeidzjaans kost al snel 72 dollarcent. Andersom: wie over een flinke talenknobbel beschikt, kan zich in de app aanmelden als vertaler en daarmee een leuk zakcentje verdienen. Stepes is de Airbnb van de vertaalwereld.

Uitspraak

Soms heb je geen behoefte aan een vertaling, maar ben je slechts benieuwd naar de juiste uitspraak van een woord, naam of zinsnede. Thought. Through. Edinburgh. Instagram. Je ne regrette rien. Met de app Forvo heb je het grootste uitspraakwoordenboek ter wereld altijd onder handbereik. Forvo belooft de gebruiker „alle woorden in alle talen uitgesproken door moedertaalsprekers.” De app is niet karig. Zoek bijvoorbeeld een willekeurig Engels woord en de uitspraak wordt naar wens met Amerikaanse, Britse, Australische of Canadese tongval ten gehore gebracht, door zowel mannen als vrouwen.

Van het Noord-Koerdisch tot het Fries: met de juiste apps op je telefoon sta je nooit „mei de mûle fol tosken.” Zoek dat maar eens op.

Van spraak naar tekst

In de communicatie op een grens stuiten: die ervaring kennen ook doven en slechthorenden. Je bent op een verjaardag, rondom je wordt gezellig gepraat. Maar niet iedereen in de kamer beheerst de gebarentaal. Wat nu?

Een app als Ava zet spraak om in tekst. Dat gaat tamelijk foutloos, al is het zaak dat de sprekers goed articuleren en de vaart erin houden. Hoe trager je spreekt, hoe groter de kans dat Ava de draad kwijtraakt. Bij een groepsgesprek kunnen deelnemers die de app gebruiken via de microfoon van hun eigen telefoon meepraten. Ingesproken of getypt, de tekst verschijnt altijd in grote letters op het scherm.

Ava is een ‘slimme’ app die zichzelf voortdurend verbetert. De applicatie is ontwikkeld voor de Engelstalige wereld, maar heeft volgens de makers ook andere talen onder de knie. Voor het Nederlands geldt dat zeker. Met het herkennen van de Duitse taal heeft de app aanmerkelijk meer moeite.