Het zogeheten ETS-systeem stimuleert bedrijven nu te weinig om hun CO2-uitstoot te verminderen omdat er te veel emissierechten in omloop zijn. Het totaal aantal rechten gaat vanaf 2021 jaarlijks met 2,2 procent omlaag, besloten de bewindslieden. Vanaf 2024 wordt nog eens een groot aantal extra rechten geschrapt, waardoor de prijs van vervuiling verder omhoog gaat.

Vooral die laatste maatregel ziet staatssecretaris Sharon Dijksma als cruciaal om de doelen van het klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen. „Dat was het kernpunt, want het betekent een structurele versterking van het ETS-handelssysteem, waarbij het overschot aan rechten er jaar na jaar wordt uitgehaald.”

De PvdA-politica had aan het begin van het overleg gedreigd niet akkoord te gaan als het ETS-systeem niet stevig zou worden aangescherpt. Dijksma stemde uiteindelijk in met de compromistekst en is tevreden. Wel had ze „heel graag” de lijst met bedrijven en sectoren die gratis emissierechten krijgen, zoals de cementindustrie, kleiner willen maken. „Maar daarin stonden we betrekkelijk alleen.”

Europa heeft als doelstelling de uitstoot van CO2 in 2030 met 40 procent te verminderen vergeleken met 1990. De kans dat de klimaatdoelen worden gehaald is volgens Dijksma dichterbij gekomen. „Maar we zijn er nog niet.”

Vooral Oost-Europese landen vonden de voorstellen uit vrees voor schade aan hun industrie te ver gaan. Een aantal West-Europese en Scandinavische landen miste juist ambitie.

De lidstaten gaan nu in onderhandeling met het Europees Parlement. Als ze er niet uitkomen bestaat nog altijd de kans dat een kleinere groep landen apart afspraken gaat maken.