Op de tentoonstelling ”Een ontmoeting met Israël” van de fotograaf Bobby Regensburg in de Sjoel in Elburg is het er allemaal. Een beeld van Israël in zwart-wit. Letterlijk. Niet gekleurd, maar objectief.

Een Israëlisch vlag die wappert achter een hek met prikkeldraad.

Een orthodoxe Jood die zich onder zijn gewaad verschuilt als hij wegloopt van de Klaagmuur.

Een bedoeïenengezin dat leeft onder een oude bus in de Negev.

Een Israëliër die op een hek in Tel Aviv uitkijkt over de zee.

Schuilbunkers voor de bewoners van Sederot.

Bedreigd

Wie niets met Israël heeft, ziet allemaal op zichzelf staande beelden. Wie het land een beetje kent, ziet een verhaal. Het verhaal van dat kleine landje aan de Middellandse Zee met die prachtige naam: Israël. Geboortegrond en thuisland van het Joodse volk. Permanente schuilkelder, dat ook. Bedreigd, niet gewenst. Een land dat volgens velen geen plaats mag hebben op de wereldkaart. Een land waarvan zelfs de hoofdstad op z’n best betwist gebied is.

Land van spanningen. Tussen seculiere en orthodoxe Joden. Tussen Joden en Arabieren. Tussen Israëliërs en Palestijnen.

Land van natuurschoon. Zee, strand, besneeuwde bergtoppen, snelstromende rivieren, het Meer van Galilea, de Dode Zee, de Negev. Ach, wat heeft Israël eigenlijk niet?

Jeruzalem: de heiligste stad voor de Joden. Stad die niet minder belangrijk is voor christenen en moslims. Orthodoxe Joden die hun gebeden schreeuwen, zoals fotograaf Regensburg het noemt. Maar ook niet aarzelen om in diepe vreugde bij dat bidden te dansen. Vreugde der wet, zeggen christenen, dan. Toch wat jaloers soms.

Smeltkroes

Enkele tientallen kilometers verwijderd van Jeruzalem is er die andere grote stad: Tel Aviv. Lenteheuvel, betekent de naam. Moderne, bruisende metropool. Business, vermaak, drukte. Uitgaan, eten, flaneren. Jong, hip.

Iets naar boven: Haifa. Stad waar veel Joden aankwamen toen ze naar Israël verhuisden. De stad met de Karmel waar ooit Elia bad of God wilde tonen dat Hij God was. God van Israël. De havenstad, die een unieke smeltkroes was van Joods en Arabisch leven. Stad waar de vijanden van Israël van gruwen. Omdat juist Haifa het bewijs is dat Joden en Arabieren ook kunnen samenwerken en samenleven. In slalom en Salaam.

Doorgeefluik

De tentoonstelling van Bobby Regensburg in de Elburgse Sjoel is klein. Een tiental foto’s. Allemaal in zwart-wit. En een interview van zeven minuten met de fotograaf op video.

Maar het wonderlijke is nu juist dat deze kleine, bijna intieme tentoonstelling genoeg is om een beeld te krijgen van Israël. Zelden een tentoonstelling gezien over dit omstreden land die zo niet-gekleurd is. Letterlijk niet omdat er alleen zwart-witfoto’s zijn. Maar ook figuurlijk niet omdat Regensburg noch in beeld, noch in bijschriften stelling neemt. Hij verheerlijkt Israël niet, noch verkettert hij de Palestijnen. Hij komt hen tegen en praat met hen. Joden, Arabieren, bedoeïenen. Hij zet hen op de foto en dat is het. De kijker mag conclusies trekken. Regensburg komt nergens achter de camera vandaan om te vertellen wat de kijker moet zien. Hij doet niet anders dan de lens gebruiken als doorgeefluik. Kijk, dit zag ik. Punt.

Wat een kracht hebben juist die zwart-witte beelden. Alsof je voor het eerst kijkt. Je moet zelf de kleur aanbrengen. In je hoofd, je gedachten. Interactiever kan het bijna niet.

Ontruiming

Indrukwekkende beelden ook van Sderot. Het Israëlisch dorpje dat letterlijk onder de rook van de Gazastrook ligt. En doelwit was van talloze beschietingen vanuit Gaza. De inmiddels overleden premier Sharon trok alle kolonisten die in de Gazastrook woonde, terug. Letterlijk. Het leger moest eraan te pas komen om de inwoners van de nederzettingen uit hun huizen te sleuren. Of uit de synagoges. Joodse soldaten die Joden uit hun huizen haalden. Die alles ontruimden en letterlijk, heel letterlijk, het hek achter zich dichttrokken.

Was niet de ‘bezetting’ oorzaak van alle problemen? Maar hoe kan het dan toch dat toen de ‘bezetters’ vertrokken de problemen alleen maar erger werden? Hamas kwam aan de macht en Sderot lag direct onder vuur. Inwoners van dit dorp hebben, als het alarm klinkt, exact vijftien seconden om te schuilen in de bunkers die er uitzien als bushokjes.

Raketten

Er staat één klein foutje in het bijschrift bij de foto’s van Sderot. Want gelukkig komen er lang niet wekelijks Palestijnse raketten neer in het dorp.

Maar juist zo’n kleine verschrijving laat zien hoe onbevangen Regensburg zijn tentoonstelling heeft opgezet. En alleen dat al is een verademing.

Voor wie een ticket naar Israël te duur is, is er in Elburg tot 6 mei een prima alternatief.