Wat is het vijfkerkenoverleg?

Het overleg tussen de CGK, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV), de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland (VGKN). Het gaat om een initiatief uit 2014 van de Protestantse Kerk, die de banden met andere gereformeerde kerken in Nederland wil aanhalen. Dat was min of meer een gevolg van een synodebesluit van de CGK uit 2013. Predikanten van gereformeerd belijden in de Protestantse Kerk waren voortaan welkom op christelijke gereformeerde kansels. De Protestantse Kerk had echter geen aparte regeling voor predikanten die in de CGK wilden preken.

Toen is de Protestantse Kerk in gesprek gegaan met andere gereformeerde kerkverbanden om elkaar te accepteren als ware kerken van Christus. De beoogde samenwerking betreft onder meer het zonder nader onderzoek kunnen overgaan van de ene kerk naar de andere, het aanvaarden van elkaars leden als gastleden en „het onderling openstellen van elkaars kansels met in inachtneming van de kerkorde.” De generale synode van de Protestantse Kerk ging daarmee in april vorig jaar akkoord.

Wat besloot de CGK-synode precies?

De CGK-deputaten eenheid van gereformeerde belijders adviseerden om het vijfkerkenoverleg te continueren, maar daar ging de meerderheid van de synode niet in mee. Die vindt het vijfkerkenoverleg te ver gaan. De Christelijke Gereformeerde Kerken kiezen ervoor met de afzonderlijke kerkverbanden afspraken te maken. Kanselruil met alle predikanten van de Protestantse Kerk is voor de CGK een stap te ver.

Dat betekent het einde van het overleg?

Dat nog niet. De Christelijke Gereformeerde Kerken schorten het overleg op. De synode stuurt deputaten eenheid van gereformeerde belijders als het ware terug naar de onderhandelingstafel.

Welke relatie willen de CGK dan met de Protestantse Kerk in Nederland?

Tijdens de synodebespreking bleek weer eens dat veel christelijke gereformeerden de PKN te breed vinden. Kanselruil is prima, maar alleen met predikanten van gereformeerd belijden in de PKN. Het blijkt overigens in de praktijk lastig om precies te definiëren wanneer er sprake is van predikanten die zich „in de uitoefening van hun ambt verbonden hebben aan de gereformeerde belijdenissen.” De CGK besloten dan ook woensdag om te onderzoeken hoe plaatselijke kerkenraden zich ervan kunnen vergewissen of dat het geval is. Andersom mogen predikanten van de CGK voorgaan binnen de Protestantse Kerk als zij daartoe worden uitgenodigd.

De Christelijke Gereformeerde Kerken onderhouden goede contacten met de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk. Zowel de CGK als de Bond stimuleren plaatselijke samenwerking en kanselruil. De Gereformeerde Bond hoopt overigens dat de CGK wél aan het vijfkerkenoverleg blijven deelnemen.

Wat betekent het synodebesluit voor de vorming van de Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU)?

Het zal waarschijnlijk weinig invloed hebben. Het plan voor de GTU, dat de synode eind maart bespreekt, is gereed. Dat zal niet veranderen door het opschorten van het vijfkerkenoverleg. Of de stap van de CGK de verhoudingen met de Gereformeerde Bond –en de PKN in haar geheel– ten goede komt, is weer een andere vraag. De CGK hebben de komst van de GTU mede afhankelijk gemaakt van de inbreng van de Gereformeerde Bond, en die is niet blij met het besluit van de CGK om het vijfkerkenoverleg „als zodanig niet te accorderen.” In de woorden van voorzitter ds. A. J. Mensink woensdag: de Gereformeerde Bond weet zich van harte geroepen in de Protestantse Kerk te staan.