Hangop, een lekker fris toetje
Het is vast voornamelijk suggestie, maar niettemin lijken de dingen in januari opeens in een ander licht te staan. Want wie is er niet gevoelig voor de charme van een blanke lei en een frisse start? In de keuken vertaalt zich dat steevast in een hang naar eenvoudig voedsel, na de onvermijdelijke overvloed van december. Iets met aardappel, wortel en ui. Of stamppot boerenkool. En daarna een basaal maar historisch verantwoord toetje: hangop.
De naam van dit zuivelgerecht klinkt oer-Hollands, en dat is het volgens etymologiebank.nl ook. De oudste omschrijving (daterend uit 1912) gaat uit van karnemelk, „die men in een zak of doek heeft opgehangen en zoo heeft laten uitdruipen.” Precies wat de naam al doet vermoeden.
Ophangen kan nog altijd, maar in de praktijk is het wel zo handig om –bij niet al te grote hoeveelheden– de doek met zuivel in een zeef te leggen en alles zo uit te laten lekken. Dat duurt uren.
Wat er in de tussentijd gebeurt, is pure scheikunde. In de doek blijven de vaste bestanddelen achter, wat leidt tot een lobbige blanke massa die zo stevig is dat je hem desgewenst met een vork zou kunnen eten. De lichtgroene vloeistof die in de loop der uren door de doek heen sijpelt, is wei.
In de keuken wordt veel vaker gebruikgemaakt van filtratie. Denk bijvoorbeeld maar aan de manier waarop de meeste koffiezetapparaten werken. Wat wel bijzonder is aan het maken van hangop is dat in dit geval de vaste massa –het residu– het doel is, en niet de uitgelekte vloeistof. Alsof het je om het koffiedik te doen is, en niet om de hete drank. Maar dat terzijde.
Hangop maken kan met karnemelk, maar ook met yoghurt. Gebruik je hiervoor volle yoghurt, dan wordt het wel een calorierijk toetje. Een liter levert ongeveer een halve liter hangop op, met een vetpercentage van rond de 6 procent. Tip: houd de porties bescheiden. Magere yoghurt gebruiken kan ook.
Hangop maken leidt wel tot een restverwerkingsdilemma. Het doel is een lekker lobbig en friszuur toetje. Maar wat te doen met de halve liter eiwitrijke wei die hiervan het gevolg is? Het is jammer om die door de gootsteen te spoelen. Zo opdrinken: het kan, maar dan moet je wel van een drankje met een vaag zure smaak houden. Een andere mogelijkheid is om er pannenkoeken mee te bakken. Dat gaat prima, al smaken ze ook ietwat zurig. Maar dat heb je ook als je pannenkoekenbeslag maakt met behulp van karnemelk.
Hangop
Ingrediënten (voor 0,5 liter)
1 liter yoghurt
1 katoenen doek, bijvoorbeeld een theedoek
1 grote zeef
1 diepe schaal
Bereiding
Kies een schaal waar de zeef niet te diep in wegzakt. De onderkant van de zeef mag het uitgelekte vocht –uiteindelijk ongeveer een halve liter– niet raken. Spoel de doek uit onder de kraan. Wring hem daarna goed uit. Bekleed de zeef met de doek. Leg de zeef in de schaal. Giet de yoghurt erin. Dek de zuivel af met de punten van de doek. Zet alles koel weg – minstens vier, maar liefst zeker acht uur. Schep de hangop in een schaal. Geef er bijvoorbeeld stoofpeertjes bij.
